Historische Achtergrond

1200 demografie

Regio: Europa

Uit een theologisch traktuur uit de 13e eeuw leren we dat er over het gehele jaar zo'n 250 verbodsdagen voorkomen waarop seks verboden is (zondag als dag des heren, maandag toegewijd aan de overledenen, donderdag ter nagedachtenis aan de gevangenneming van Jezus, de vrijdag ...aan zijn dood, de zaterdag gewijd aan de H Maagd). Daaruit kunnen we afleiden dat tweemaal per week een toegelaten maximum is. Plato stond een maal per week voor. Luther vond tweemaal ook een goede leefregel. Uit het Kinsey rapport van vorige eeuw komt een zelfde cijfer naar voren. Dat buiten de missionarishouding (de enige mogelijke vlg de wetten van de natuur, wegens de zg mannelijke suprematie) ook andere standje gebruikelijk waren, blijkt uit de hevige fulminaties van pastoors en donderpredikanten.

Jaar maand begin:1200Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:2000Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1315mislukte oogst

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1315: Het regende dit jaar tien maanden lang. Er was veel armoede en ellende, want alles dat op het land groeide verging en verrotte door de regen. De prijs van tarwe ging toen 42 Pond Parisis (0.94 euro), wat toen zeer duur was. (https://www.wulpen.be/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1315Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1347ziekte

Regio: Europa

in 1347 wordt de pest of Zwarte Dood per schip uit Azië naar Messina gebracht. In vier jaar tijds roeit ze ongeveer één derde van de europese bevolking uit. Toch zouden de Zuidelijke Nederlanden minder van de pest te lijden hebben gehad dan de andere europese landen. In een BBC uitzending (okt 2004) stelt een onderzoeker dat het mogelijk om een totaal andere ziekte gaat en de pest dus nooit zo huisgehouden heeft in Europa. 1) het aantal ratten (bruine toen, thans zwarte) was veel beperkter (dat blijkt uit de bouw van bv graanopslagplaatsen, duivenkweektorens, waar totaal geen rekening wordt gehouden met ratten) veel 2) er doen zich symptomen voor die niet typisch voor pest zijn. (zie www.bbc.co.uk)

Jaar maand begin:1347Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1381veldslag

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

Slag op het Beverhoutsveld tussen de Bruggelingen en Gentenaren 4000 Bruggelingen sneuvelden.

Datum begin:3/05/1381 Jaar maand begin:1381Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1382aardbeving

Regio: Engeland (UK)

The earthquake at 3p.m. on 21 May 1382

This is the lesser known of the two major events, although some quite detailed records of its effects are preserved. These consist of approximately 80 references, of which about 30 are contemporary accounts. The maximum intensities appear to have been attained in Kent and Flanders. The records in Flanders are much more vague than in Kent, and the focal features can only be determined to a large extent by interpretation.

Various contemporary chronicles reported effects in England, such as severe shaking of trees, houses, churches, towers and castles, and panic among the population. The accounts of the archdiocese of Canterbury and papers attributed to Archbishop Courtenay describe the repairs needed after the earthquake. Significant damage was caused to St Augustine's Abbey and to Christ Church (collapse of the belfry, damage to the presbytery, priory and cloister). All Saints, to the west of Canterbury, needed repairs to the choir and strengthening to the (up to 1 metre thick) walls. The treasury accounts of the manors of Hollingbourne and Loose similarly record the costs for various repairs. At Saltwood a prisoner was able to escape in the confusion caused by the earthquake.

In London a sitting of Parliament and a trial of heretics at Blackheath were interrupted by the earthquake. Damage to St Paul's Cathedral, repaired in 1387, was attributed mainly to the 'terrible earthquake'.

In Flanders several buildings collapsed in Bruges, severe damage occurred to buildings in Liege and chimneys were brought down in Ghent.

Datum begin:21/05/138 Jaar maand begin:1382Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1394storm

Plaats:OOSTENDERegio: West Vlaanderen

Het jonge Oostende had dus fel te lijden onder de opeenvolgende stormvloeden. Tijdens de Sint- Vincentiusnacht in 1394 verdween een groot deel van de stad in zee. Daarop besliste Filips de Stoute, hertog van Bourgondië in 1395 dat het Brugse Vrije, de Sint-Donaasproosdij en de hertog samen zo’n 121 hectaren land zouden afstaan aan Oostende om er een nieuwe stad te kunnen uitbouwen. De zuidelijke grens van Oostende werd verlegd van waar nu de Van Iseghemlaan ligt naar de “Zuiddijk”, waar nu de Vindictivelaan is gelegen. Zo ontstond ten zuiden van de“Oude stad” (die nu in zee ligt), een nieuwe stad, met een stratenpatroon die vanaf 1401 geleidelijkaan werd aangelegd zoals we die nu nog kennen.

SAO, PK/B949 - Zicht op het oude Oostende... Het oude Oostende ligt nu dus eigenlijk in zee. Met enige verbeelding kan het aangroeistrand dat in 2005 werd aangelegd dan ook beschouwd worden als de terugwinning van het oude Oostende dat in 1395 gedeeltelijk en aan het begin van de 17de eeuw helemaal verloren ging…

Jaar maand begin:1394Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1400geld, lonen

Regio: Vlaanderen

muntontwaarding is aaanzienlijk in de 15,16 en 20e eeuw. Erg stabiel in de 18e eeuw evenals in de 17e eeuw, waar toch een lichte daling bij op te merken valt. Op lange termijn beschouwd blijft de waarde van de munt uitgedrukt in een graanhoeveelheid constant (pp79 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1400Auteur:

Jaar maand einde:2000Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1454sociale ontwikkelingen

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

Met ingang van 16/17e eeuw doet zich een trendbreuk voor. Er ontstaat een nieuwe maatschappij met disciplinering van de bevolking en het terugschroeven van het uitbundige volksvermaak. Kerk en staat werken driftig samen om dat te realiseren. In Gent lezen we in een inboedelbeschrijving dat de stove aan de Wulsbrugge bij Sint Jacobs beschikte over 37 bedden en hoofdpeluwen, 37 saergen en 37 oorcussenen. Waar was dit voor bestemd in dit badhuis? Seks voor de 16e eeuw was spontaan en probleemloos. Lees maar de Gayetés van P. De Ronsard (1525-85). Naakt kon zonder meer. In Gent in 1457 zwommen naakte meisjes in de Leie bij de intocht van Filips de Goede. In 1494 in Antwerpen stonden naakte vrouwen, godinnen verbeeldend, in stellages te pronk voor Filips de Stoute. De sterke verspreiding van venerische ziekten vanaf 1500 zal zeker een rol mee gespeeld hebben bij het verbieden van badstoven en bordelen. Dat die ziekten zo snel verspreid raakten, wijst er mede op dat men zeer promiscue leefde. Ook bastaarden werden vanaf 1500 achtergesteld in vergelijking met vroeger. De grote sexuele onderdrukking begint pas in de 17e eeuw. Parallel met het politieke absolutisme en de religieuze vernieuwing volgt een herziening van het normenstelsel. Disciplinering en hierarchisering, arbeidsethos en terugschroeven van volkscultuur en vermaak, verruiming van het aantal sexuele taboes (sex kan niet meer).

Jaar maand begin:1454Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1500sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

De hoofdmaaltijd werd in europa in 1500 rond elf uur gebruikt. Dit uur schruift op en rond de 18e eeuw gebruikt men de hoofdmaaltijd rond 3 uur 's middatgs. Halverwege de 19e eeuw wordt dat in Parijs zelfs vijf uur en beter zelf om 6 uur. Ook in Nederland volgt men die mode en schuift het tijdstip van het diner op naar 5 uur. Dit kan men ook afleiden uit de betekenis van de woorden: door het verlaten van de déjeuner komt er behoefte aan een petit-déjeuner (koffie, thee of melk met wat brood) De déjeuner heeft dan tussen 10 en 12 plaats om bevat een voorgerecht, vleeswaren koud vlees en een nagerecht. In Engeland is de lunch gewoon een tussendoortje om de honger halverwege de dag te stillen. De hoofdmaaltijd die men rond 5 u nuttigde veranderde in de aftenoon tea, waardoor de hoofdmaaltijd dat nog later kwam en de avondmaaltijd gewoon weer een snack werd. Ook het introduceren van de ononderbroken werkdag in de 20e eeuw bracht mee dat op de middag slecht een beperkte maaltijkd op het werk of in de buurt werd gebruikt.

Jaar maand begin:1500Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:1800Boek:Schakel

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1500sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

Vrouwen hadden (voor 1500) het recht plezier in bed te eisen. Dit gaat terug op de two-seed theory van Epicurus. Er was mannelijk en vrouwelijk zaad nodig om tot een bevruchting te komen. Dat vrouwelijke zaad moest opgewekt worden. Seks moest dus plezierig zijn om tot resultaten te leiden. Op het einde van de 18e eeuw ontdekt de wetenschap dat de activieve inbreng van de vrouw nagenoeg nihil is. De anti-feministische visie van Aristoteles kon weer opgeld maken. De positieve benadering van de geslachtsdaad en het recht van de vrouw om veeleisend te zijn in bed kwamen in de verdrukking. Repressieve en dwangmatige moraal ontstaat. Van de weeromstuit krijgen we de opkomst van de frigide vrouw en het cultiveren van een dubbele moraal (verpreutsing - opkomst van de maitresse)

Jaar maand begin:1500Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryRijksarchief Ronse

1500landbouw

Regio: Lage Landen

groenten uit vreemde landen worden als fijnere groenten gekweed voor de rijkere tafels : schorseneren in 15e; andijvie, komkommer, sperzieboontjes en zuring in de 16e eeuw. Volgden luxe groenten met lage voedingswaren als sla, spinazie en bloemkool. Appels peren pruimen en kersen waren goedkoop en werden geserveerd door de lagere standen. Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800 J.A. Van Houtte, Fibula-Van Dishoeck - Haarlem 1979)

Jaar maand begin:1500Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1500sociale ontwikkelingen

Regio: Lage Landen

De tafelmanieren zijn ongedwongen . Tijdens het eten mag men niet smakken of snuiven. Niet over de tafel spugen en zijn neus snuiten in het tafellaken, dat dient voor het vegen van de vette vingers. Niet met de vingers snuiten, wanneer men in het gemeenschappelijke schotel tast. Het is vanzelfsprekend om met anderen uit dezelfde schaal of van hetzelfde bord te eten. . Afgebeten stukken mag men niet terug in de gemeenschappelijke schotel leggen. Men probeert dus respect voor de buurman en tafelgenoot op te brengen. Dit is het gevolg van de ontdekking van het individu, wat de renaissance inluidt en de teloorgang van het gemeenschapsgevoel tekent. De verstedelijking die in de Middeleeuwen is opgekomen, leidt uiteindelijk tot de opkomst van het gezin en de behoefte aan persoonlijke ruimte of privacy.

Jaar maand begin:1500Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1500voeding

Regio: Nederland

De Grieken schenen 3 variëteiten van radijs te onderscheiden. De Romeinen kenden de radijs bij het begin van onze jaartelling. Zij beschreven kleine ronde en lange typen en maakten ook melding van grote radijzen van verscheidene ponden zwaar. Het schijnt dat er pas in 1548 radijzen in Engeland geteeld werden. Peter Martyr schreef in 1500 over radijzen in Mexico en William Wood maakte in 1692 melding van de teelt in Massachusetts. Sindsdien heeft de radijs zich over Verenigde Staten verspreid en ten heden ten dage is het in het Anglo-Amerikaanse deel van de Nieuwe Wereld nog steeds een belangrijk produkt. In Nederland zijn radijzen waarschijnlijk ook van af de 16e eeuw bekend. L. Burema vermeldt dat radijs in de 18e eeuw als toespijs werd gegeten. (uit : https://www.devrieshvh.nl/product_informatie_radijs.htm)

Jaar maand begin:1500Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1500sociale ontwikkelingen

Regio: Zuidelijke Nederlanden

Bibliografie van studies over ambachten (corporaties) in de Zuidelijke Nederlanden voor 1795 (in Oost-Vlaamse Zanten LXXIV 1999-3 pp193-320)

Jaar maand begin:1500Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1511weer

Plaats:BrusselRegio: Brabant

Brussels sneeuwpoppenfestival in 1511

Jaar maand begin:1511Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1530sociale ontwikkelingen

Regio: Lage Landen

Erasmus beschrijft in zijn "De civilitate morum puerilium" dat het servet over de linkerschouder/arm gelegd wordt. In voornaam gezelschap doet men zijn muts af aan tafel, en zorgt men voor gekamde haren. Beker en mes liggen rechts, brood links. Zijn vingers aflikken hoort niet, daar is het tafellaken voor. De lepel is collectief bestek, maar dat belet niet dat na gebruik de lepel eerst wordt afgeveegd aan het servet.

Jaar maand begin:1530Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1539bezetting

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

In 1539 kwam Gent in opstand tegen Keizer Karel V, die echter het oproer neersloeg en in 1540 de St-Baafsabdij deels liet slopen om er een citadel of dwangburcht met vier bolwerken te bouwen dat in 1545 voltooid werd in het Sint-Baafsdorp. Het palmde de abdij en de omliggende straten volledig in en enkele voorname abdijgebouwen sneuvelden. Uiteraard werd de citadel meerdere malen belegerd, wat weer nieuwe vernielingen met zich bracht. En toen doken de calvinisten op en ze vernielden de abdijkerk totaal in 1581. Keizer Karel wilde er permanent een Spaans bezettingsgarnizoen legeren. Voor de bouw van het Spanjaardkasteel sloopte men onder meer de imposante abdijkerk. Het Spaans Kasteel deed dienst tot in de jaren 1827-1834 als kazerne en nadien werd het ontmanteld en gesloopt

Jaar maand begin:1539Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1540weer

Regio: Nederland

De hete droge zomer van 1540 is maar een voorbeeld uit de vele feiten die in de boeken van Jan Buisman zijn te vinden. De warmste zomer uit de geschiedenis is nog altijd die van 1540. met alle gevolgen vandien: koeien sterven van de dorst, zonnesteken zijn aan de orde van de dag, de Rijn staat beneden Keulen zo goed als droog en in Parijs wandelt men droogvoets door de Seine. De wijn- en graanoogsten zijn vroeger dan ooit, branden zijn nauwelijks te blussen en drinkwater is een groot probleem. Keizer Karel V wil in die zomer met zijn gevolg naar Amsterdam, maar krijgt zijn mensen niet mee: het Amsterdams drinkwater is te gevaarlijk! Tot ver in de herfst van 1540 houdt het zonnige , warme weer aan.

Jaar maand begin:1540Auteur:Buisman, Drs. Jan

Jaar maand einde:Boek:https://www.knmi.nl/voorl/nader/klein eijstijd.htm

Repositoryinternetsite

1557storm

Plaats:BRUGGERegio: West Vlaanderen

soberen en dieren en benauwden tijt als ooc omme de groote en swaere lasten bij de dierte van het koorn in het verleden jaar, mitsgaders de menichte ziecken en de het groot tempeest bij welck het meeste deel deszelfs pachtgoederen en huizen ontdekt, gescheurt ende in puyne gebraght syn (Commissie Openbare Onderstand, St janskeuren n 1480, 17 juli 1558

Jaar maand begin:1557Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1558geld, lonen

Plaats:HALLE (BRABANT) Regio:België

Graanprijzen te Halle van 1585 tot 1796 Uit vergelijking met andere steden in Zuidelijke Nederlanden blijkt dat vraag en aanbod in het land overal dezelfde trend volgen. Er is een sterke correlatie tussen slechte klimaatomstandigheden en duurte. Ziekte (1630-1637, 1667-1669) en oorlog (1667/8, 1672/8, 1683/4, 1688/1697, 1701/1714 jagen de prijzen ongetwijfeld omhoog, Er is niet altijd een duidelijke correlatie tussen de productie en de graanprijzen. (in Eigen Schoon en de Brabander, LIII, 7-8-9, 1980)

Jaar maand begin:1558Auteur:

Jaar maand einde:1796Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1560sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

in zijn etiquetteboek uit 1560 schrijft Claude Hours de Calviac dat de Duitsers met gesloten mond kauwen en andere manieren ongemanierd vinden. De fransen kauwen met de mond half open en ronduit. De Italianen daarentegen kauwen voorzichtig en verfijnd.

Jaar maand begin:1560Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1563demografie

Regio: Engeland (UK)

Philip II, of Spain, ascended the throne in 1556 and imposed Catholicism on his country, even reintroducing the Inquisition. The 'Low Countries' Protestants (Spain at this point held most of modern day Flanders), who under Philip's father (Charles V) had enjoyed asylum, were now persecuted with such hatred that many thousands were killed; men were beheaded and women were burnt rather than change their religious views, thousands of Flemish Protestants fled from their home country to England, with the earliest documented as arriving in Kent in 1563. Many of these refugees were lacemakers. Philip wanted the Protestants eradicated and in 1567 sent an army into the Low Countries. The result was a reign of terror and many deaths ensued, but more importantly, over a hundred thousand Protestants fled to England. The ports could not accommodate this quantity of immigrants with accommodation or work, so many moved away from the ports and into central England; some towns even raised subscriptions and invited large numbers of the Flemish to move there. The areas that the lacemakers moved to are now regarded as the historic centres for the craft. These towns are evocative to all lacemakers; Bourne End and Cranfield in Bedfordshire, Newport Pagnell, Buckingham and Olney in Buckinghamshire, Malmesbury, Marlborough and Downton in Wiltshire and of course Honiton in Devon. According to Thomas Wright, in his book 'The Romance of the Lace Pillow', the Flemish gave us more than just lace. They brought with them cabbages, carrots and celery, which 'had previously been as scarce as diamonds'. The lack of this type of vegetables in the English diet had caused a variety of dietary diseases and such vegetables were more than welcome. (op: https://www.kipar.org/costumes_lacemaking.html)

Jaar maand begin:1563Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1563sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

Concilie van Trente : met oa verplichting tot aanleggen registers voor dopen en huwelijken. (Rituale Romanorum in 1614 legt op verplichting de overlijdens te noteren en Liber Status Animarum aan te leggen) Later bevestigd door de aartshertogen in Eeuwig Edict (12/07/1611) en Maria Theresia op 21/3/1752. Op 6/3/1754 legt ze op dubbels aan te maken en te bewaren in schepenbank van ressort.

Doopregisters werden noodzakelijk vanuit het kerkelijk recht om de meerderjarigheid te bewijzen Gebruik dat ontstond in onze streken in de 15e eeuw (Brussel heeft oudste mn 1482)

Datum begin:11/11/156 Jaar maand begin:1563Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1564ziekte

Regio: Lande van den Vrye

Ten jare 1564 woedde de zwarte pest erg in de streek doch voor Beernem zijn er ons daaromtrent geen bizonderheden bekend (cfr Secrete Resolutiebouck, 1557-1565; Stadsarchief van Brugge; Hallegeboden, ibid.)

Jaar maand begin:1564Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1565demografie

Regio: West Vlaanderen

Tussen 1565 en 1615 daalde het bevolkingscijfer van Veurne-Ambacht met 40%. De kasselrij Oudenaarde en het Land van Aalst kampten met een bevolkingsverlies van 40 tot 45%. In Gent trokken tussen 1584 en 1587 ongeveer 20.000 inwoners weg, Brugge verloor er in de vijf jaren na 1581 tussen de tien- en twintigduizend. De Westhoek en Zuid-Vlaanderen werden in de jaren 1580 geconfronteerd met een demografische terugval van 80%. Ieper viel van een inwonersaantal tussen 10.000 en 15.000 terug op 5.000. In Poperinge was de leegloop nog dramatischer en bleven er van de 17.000 nog slechts 400 inwoners over. Hondschoote was na de Spaanse aanval van 1582 zo goed als verlaten; van de 12.000 tot 15.000 dorpelingen die het in de jaren 1560 telde bleef niemand over. Rond 1600 wijzigde de demografische evolutie en herstelden de bevolkingscijfers zich. Vooral het platteland profiteerde hiervan. De plattelandsnijverheid in centra als Kortrijk, Aalst en Oudenaarde konden door deze nieuwe impuls opnieuw opbloeien. Het herstel gedurende de zeventiende eeuw voltrok zich op een lager niveau dan de ontwikkelingen in de zestiende eeuw. (uit : https://batavia.rug.ac.be/scriptie/demografie.html)

Jaar maand begin:1565Auteur:

Jaar maand einde:1615Boek:

Repositoryinternetsite

1566Beeldenstorm

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

In 1566 trok de beeldenstorm over onze gewesten. De Spaanse troepen die ter bestrijding van de ketters werden gezonden, kampeerden hier in 1567. In februari 1568 plunderden landlopers de gemeente, een voorbeeld dat door de Spaanse ruiters in 1569 en 1571 geestdriftig werd nagevolgd. Telkens werden de boeren uitgeschud om de Spaanse proviandwagens te vullen. In januari 1572 trokken onze boeren gewapend op om de kerken en andere geestelijke goederen te beschermen tegen de geuzen die zich tengevolge van de strenge plakkaten van Filips II altijd maar driester toonden en over onze gewesten een echt schrikbewind uitoefenden. De lijst van berovingen, onkosten en verwoestingen sedert Alva's komst door de Spanjaarden veroorzaakt, was in 1574 aanzienlijk. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1566Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1566inkwartiering

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

in 1579 en 1580 waren de Engelsen, onder leiding van Kolonel Norits, te Beernem gelegerd gedurende de oorlogen tussen Spanje en de Noordelijke Nederlanden (pp87, Ryserhove A) en (J Tanghe "Historie van Beernem "pp 27)

Jaar maand begin:1566Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1570storm

Regio: Nederland

Allerheiligenvloed (1 op 2 november 1570) verwoestte veel huizen en doodde veel mensen (https://www.wolphaartsdijk.org/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1570Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1572demografie

Regio: Engeland (UK)

The Massacre of St. Bartholomew on 24th August, 1572 caused a second exodus of Protestants. On that date, Charles IX, of France was coerced by his mother, Catherine de Medici, into ordering the slaughter of the Huguenots in France. Over 100,000 were murdered. The survivors fled the country, many to England where sanctuary was offered. The Huguenot lacemakers, who came mainly from the Lille area, headed to Buckingham and Northamptonshire. Many of the old Huguenot names survive in the area, even today one of my local bobbin makers is a Perrin. (op: https://www.kipar.org/costumes_lacemaking.html)

Jaar maand begin:1572Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1575bezetting

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

In juli 1575 werd hier een algemene biddag georganiseerd, een voorbeeld dat weldra door andere Vlaamse dorpen werd nagevolgd. Om de bevolking in haar jarenlange verdrukking te troosten en te sterken verleende paus Gregorius XIII in 1576 en volle aflaat "in vorm van jubilee". Nog in hetzelfde jaar werd de gemeente verplicht 100 pond te betalen om het verblijf van een ruiterbende te bekostigen die hier 12 dagen had gekampeerd. In september zond de gouverneur van Vlaanderen Merelbeekse delvers naar het Sint-Claraklooster te Gentbrugge om er aan versterkingswerken te arbeiden. Nauwelijks enige uren later omsingelden de Spanjaarden het dorp en bedreigden de ingezetenen met brand en plundering als ze geen brandschatting betaalden. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1575Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1576bezetting

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

De jaarwisseling 1576-1577 was evenmin voorspoedig. Na de ruiters van de heer van Wakken kwamen Franse troepen. Nadien maakten landlopers uit het leger van Mondragon het hier bont dat ze onder de naam van Merelbeekse rovers bekend bleven. Zij waren het die uit de Gentse gevangenis de beruchte Van Hembyse verlosten. Ze hielpen hem in de eerste-schepenzetel en oefenden een Calvinistische terreur uit over de stad. De in de 1576 door Noord en Zuid ondertekende Pacificatie van Gent past hij al te willekeurig toe. Samen met Pieter Datheneus, een afvallige karmeliet uit Frans- Vlaanderen, hitste hij de bevolking op en zette haar aan tot gewelddaden tegen de katholieken, zodat het in Gent en omgeving op een nieuwe beeldenstorm uitliep. Nadat hij voor Oranje had moeten onderdoen, knoopte hij met Farnèse onderhandelingen aan, maar zijn volgelingen vonden het nu welletjes en onthoofden hem wegens hoogverraad. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1576Auteur:

Jaar maand einde:1577Boek:

Repositoryinternetsite

1577Beeldenstorm

Plaats:BeernemRegio: Vlaanderen

Niet alleen de Geuzen doch ook de Spaanse soldaten pleegden allerlei baldadigheden in Vlaanderen en in de streek van Beernem . Vooral wanneer zij bij gebrek aan soldij aan het muiten sloegen. Nog immer hield de pest aan, de landerijen bleven vaag liggen, er werd honger geleden; ganse benden wolven verschenen in de velden en bosachtige streken, hongerige honden sloten zich hierbij aan en verbasterden er mede ; op de duur vielen deze dieren zelfs mensen aan. Huizen, gehuchten soms ganse dorpen waren verlaten. De gehele streek van Zomergem tot Brugge leek een woestenij.

Jaar maand begin:1577Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:1584Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1577Beeldenstorm

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1577: Een bende beeldenstormers (200-tal) aangevoerd door een geuzenpredikant Pieter Hasaert van Comen, de doorgang door Veure geweigerd zijnde, komt naar Wulpen. Zij dringen de kerk binnen en slaan alles wat vernielbaar is aan stukken. Het was ook deze bende die het gasthuis Bethanië, nabij de kerk gedeeltelijk in brand staken en de kloosterzusters verdreven. https://www.wulpen.be/geschiedenis.html

Jaar maand begin:1577Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1579verwoesting

Regio: Brabant

Brandschatting van Huizingen en Dworp en belegering van Halle (pp 409 in Eigen Schoon en de Brabander LXXVI jrg 11-12 , 1993)

Jaar maand begin:1579Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1579bezetting

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

In april 1579 verbleven hier 100 Schotse ruiters. Ze verplichten de boeren hun allerlei proviand, zowel schapen als bier te leveren en hun zakken met geld te vullen. Toen bekend werd gemaakt dat de gemeente het hergroeperingscentrum zou worden voor de uiteengeslagen legerbenden, namen de gegoede lieden van Merelbeke en Gent de vlucht naar Holland. Het verlaten dorp viel in de handen van de troepen die de meeste eigendommen plunderden en vernielden. Zelfs de veldgewassen maaiden ze af. Toen het gespuis verder trok naar Gent, kerden sommige boeren naar hun haarstede terug, maar in de namiddag werden ze door de teruggekeerde benden opnieuw bestolen, beschimpt en mishandeld. Deze moedwillige plunderingen vielen onze mensen des te zwaarder daar een rijkbeladen proviandschip alle troepenbewegingen langs de Schelde-oevers volgde.

De 1ste augustus werd het hoofdkwartier van het regiment van Moriant naar Terhand overgebracht. Amper acht dagen later schudden Egmondse ruiters de bevolking nogmaals uit. De buit, voornamelijk lijnwaad, werd op de Gentse markt verkocht. Tot overmaat van ramp beval de Gentse overheid dat de boeren op straf van verbeurte van goederen, alle gedorste granen naar de stad moesten brengen. Soldaten uit het Aalsterse trokken hier de 16de oktober rovende voorbij. De pastoor werd op 31 december 1579 met geweld gedwongen het door de geuzen gemaakte gelag te betalen.

(https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1579Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1579inkwartiering

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

in 1579 en 1580 waren de Engelsen, onder leiding van Kolonel Norits, te Beernem gelegerd gedurende de oorlogen tussen Spanje en de Noordelijke Nederlanden (pp87 Ryserhove A.) en (pp 27 J Tanghe Historie van Beernem )

Jaar maand begin:1579Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:1580Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1580aardbeving

Regio: Engeland (UK)

The earthquake at 6p.m. on 6 April 1580

This better known event has been studied by a number of researchers, and its focus has been attributed to a wide area from London to the North Sea. It has been suggested that it can be correlated with the major earthquake of 1931 between Holland and Suffolk, but most researchers would now accept its most likely focus as being in the Channel. There are about 130 records, mostly contemporary, for this event.

Sections of wall fell in Dover, including the loss of a piece of the cliff and castle wall. At Sandwich people reported hearing a loud noise, which seemed to come from somewhere in the Channel. A gable end fell from the north wing of St Peter's church, four arches cracked in St Mary's church and part of a chimney fell down. Damage also occurred at Saltwood Castle, Sutton, Postling and Lydden churches. The tower at St Peter's in Broadstairs still bears a large crack which has been attributed to this event.

In Calais, clearly the worst affected town in France, the tremors lasted for about a quarter of an hour with damage caused both by the earthquake and by a tidal wave which engulfed the town and surrounding countryside. Several people and a large number of cattle were drowned. Part of the town wall and several houses collapsed, killing and injuring several people and animals. The watchtower split and half of it fell, the keeper and his wife having to be rescued from the remaining half

A great sea swell arose in the Channel sinking 25 to 30 British, French and Flemish vessels. A passenger on a boat from Dover reported that his vessel had touched the sea bed five times and that the sea had risen into the air more than 15 m higher than his vessel. About 12 hours later, on 7 April, between 4and 5 o'clock, some 30 houses fell down near Dover and a second deluge was reported to have drowned 120 people. There is a report of 120 vessels being lost off the English coast, with a further 15 near to Mont St Michel.

Boulogne is said to have been flooded and buildings are said to have shaken like leaves. Wine casks rolled off their stands, furniture was overturned and tables were lifted into the air. The belfry of Notre-Dame-de Lorette and several buildings at Lille were brought down. Stones and copings fell from buildings in Arras, Douai and Bethune.

Further to the south at Pontoise the cathedral of Notre Dame suffered breakage of windows and the falling of stones from the vaulting. Several churches and buildings were damaged at Rouen. Churches and houses at Beauvais were shaken and the bishopric clock struck several times as though sounding the alarm. The quake is said to have lasted for half a quarter of an hour.

Further afield stones fell from the cathedral at Ely. Part of Stratford Castle in Essex collapsed. About half dozen chimney stacks came down in London, a pinnacle on Westminster Abbey was damaged and stones falling from the roof of Christ's Church Hospital killed two children, The top of the bell tower of St Margaret's church at Stoke Golding, Leicester collapsed.

Cracks occurred in the castle keep at Airaines in Picardy. Many people were killed in St Amand-les- Eaux. Chimneys fell and damage was caused to the ridges and gables of houses in Mons. A tower collapsed in Sichem. Chimneys fell and wails were cracked in Ghent. Several people were killed and injured by falling chimneys and ridge tiles at Oudenaarde in Flanders. Peasants working in the fields reported hearing a loud rumbling noise moving from west to east and saw the ground roll in 3 or 4 successive waves. After shocks were reported at several locations in east Kenton 6-7 April and 1-2 May 1580, but not apparently on the continent.

The adoption of an epicentre in the Channel is supported by the location of the maximum intensities, the after shocks and the tidal wave. However it does not account for some continental intensities, apparently of the same order as those in Kent but located far from the Channel and the North Sea

coasts. Wherever the focus of the earthquake actually was, it is seen as having a deep focus, probably in the lower crust, associated with the reactivation of a crustal fracture, probably within the Kent-Artois shear zone. This great depth justifies the reported effects a long way from the epicentre.

Datum begin:6/04/1580 Jaar maand begin:1580Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1580aardbeving

Regio: Europa

Aardbeving ao 1580. Tot den leser 14.P.98 fo 168 v.

Den Vie. Aprilis sgoensdaeghs naer Paesschen XVCLXXX tusschen vijf en ses hueren naer middagh wesende claer en stille weder, es binnen deser stede van Audenaerde ghebuert een eertbeving duer welcke diveerssche steenen van caven en tiechellen vanden huysen ghevallen zijn daar duere eenighe lieden doot ende eenighe tot op der doot ghequest zijn gheweest. Welcke voorseide eertbevinghe duerde wel twee zoo drie paternosters. Eerst beghinnende al bevende ghelick of daer eenen grooten vaerwaeghen up straete voorbij ghepasseert hadder waerbij alle ghelaesveynsters, mueren ende lijsen duenden ende hoerde lutsen ende in tleste met een groot ghedruyst ende dammellinghe ghelick eenen cleenen grollende dander al schuffellende de eerde haer up hief in dier voughen dat men ghekennellick, de eerde, de boomen, huysen, caven, solders, torren ende mueren wel twee voeten oft daer omtrent sagh vertrecken, zoo dat elck daervan beroert en benaut was. Die in huysen waeren meende dat thuys in viel zo o dat elck vuyt zijnen huyse ende zijn huys verloochende up strate quam gheloopen niet wetende watter schulde, ende den eenen ghelrier den anderen quam zijn ghevaert vertellen. Die te platte lande waeren hoerden ende saghen tghedruyst comen van vuyt den Westen treckende naer dhoeste, ende de eerde haer upheffen ghelick drie zoo vier baren in dwatere, alzoo voorts loopende. Welcke voorseide eertbeving bevonden es niet alleendellick hier gheschiet tzijnen maer allomme gheheel Vlaendre duere ende andere circum voisine landen.

Zou het hier om deze aardbeving gaan Op 6 april 1580 vond een aardbeving van ongeveer 6.2 op de schaal van Richter plaats in het Nauw van Calais. De aardbeving werd gevoeld in Nederland, België, Engeland, Duitsland en noord Frankrijk. Het veroorzaakte een 4 meter hoge tsunami die de noord Franse steden Calais en Boulogne overstroomde.

Jaar maand begin:1580Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

RepositoryRijksarchief Ronse

1580Beeldenstorm

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

De Malcontenten, die schoon schip wilden maken met de Calvinistische onverdraagzaamheid, werden ook hier steeds bedrijviger. Nadat Egmondse ruiters reeds in januari 1580 bijna alles hadden opgeëist, voltooiden de Malcontenten het werk in april. Wat voorheen nog niet gebeurd was, had plaats op 24 oktober : vijandlijke ruiters stalen het vee en gijzelden enige boeren. Er ging geen jaar meer voorbij of de ingezetenen van de gemeente werden drie of vier maal lastig gevallen en uitgeschud. In januari 1587 roofden de Malcontenten vele koeien uit de Merelbeekse weiden. Ze hadden geen oor voor de bede van de boeren die voor hun dieren graag een losgeld hadden betaald. het vee werd op de markt in Aalst verkocht. Toen dezelfde dieven zich kort daarop voor de tweede maal vergrepen aan het vee van baljuw Geraard van Schoorisse, kreeg die na tussenkomst van de burgemeester zijn eigendom terug. In de nacht van 24 juni kwamen de Malcontenten weer en roofden bij de Sint-Eligiuskapel een groot aantal paarden. Eindelijk, in november 1583, deed men hier verdedigingstroepen legeren, zodat het in de streek wat rustiger werd. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1580Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1583plundering

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

Het archief Beernem wordt nog op het gemeentehuis bewaard. Geen documenten verder dan de Geuzentijd, Moeten tijdens de verwoestingen van 1583 en 1584 en 1659 vernietigd zijn.

Jaar maand begin:1583Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:1584Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryEigen Bibliotheek

1585geneeskunde

Regio: Frankrijk

Tot en met de 16e eeuw was er een verbod op een keizerssnede op een nog levende vrouw. De eerste keizerssnede op een levende vrouw heeft plaats in 1585 in Frankrijk. Tot ver in de 19e eeuw bleef dit een meer dan hachelijke zaak.

Jaar maand begin:1585Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1585demografie

Plaats:IEPER (YPRES) Regio:West Vlaanderen

In het begin van de 17e eeuw waren door de overheid in het Ieperse, fiscaal gunstige maatregelen genomen voor immigranten. De bedoeling was om een herbevolking tot stand te brengen op het door de godsdienstoorlogen van het einde van de 16e eeuw ontvolkte platteland rondom Ieper. Een groot deel van de immigranten kwam uit Franssprekend Vlaanderen, de streek rond Rijssel, Artois en Picardie (Vlaamse Stam, jrg 37, nrs 11/12, nov-dec 2001 p 643)

Jaar maand begin:1585Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Vlaamse Stam

RepositoryEigen Bibliotheek

1586weer

Regio: West Europa

Een koudegolf van december 1586 tot en met september 1587 is een eerste forse inzinking van de Kleine IJstijd. Overal in West- en Midden-Europa wordt het in de tweede helft van de 16e eeuw kouder. De winters gaan achteruit met meer sneeuw en ijs, beginnen vaak al in november en duren tot maart of april. Vanaf 1530 worden ook de zomers koeler met herfstweer, compleet met storm en stormvloeden.

Jaar maand begin:1586Auteur:Buisman, Drs. Jan

Jaar maand einde:1587Boek:Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen

Repository

1586hongersnood

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1587: Het is een dure tijd, Vorig jaar is de oogst mislukt, deels door de regen, deels door gebrek aan arbeiders. Bijna alle landerijen zagen eruit als wildernissen. Er waren zelfs wolven. De boeren die er nog waren moesten 's nachts hun vee bewaken. Er liepen ook veel wilde katten en honden rond. Premies werden uitgeloofd voor het afschieten van wilde dieren. https://www.wulpen.be/geschiedenis.html

Jaar maand begin:1586Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1593verwoesting

Regio: Brabant

15 parochies worden in het verslag van 1593 uitdrukkelijk vermeld dat zijn door een of andere verwoesting werden getroffen De kerken van Bollebeek, Groot Bijgaarden, Gaasbeek, St Martens Lennik Vlezenbeek worden afgebrand, vaak ten gronde. .Als aanstokers worden in enkele gevallen uitdrukkelijk ketters en kwaadwilligen genoemd. De Pastorieën van St Martens Bodegem, Gooik, Jette en Mollem worden afgebrand (pp 409 in Eigen Schoon en de Brabander LXXVI jrg 11-12 , 1993)

Jaar maand begin:1593Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1594verwoesting

Regio: Brabant

St Agatha Berchem, St Laureins Berchem St Ulriks Kapelle Dworp Mullem brand teistert de kerken. Wellicht door toedoen van fanatieke benden . Brand van de pastorie van Dworp en Brussegem . Ossel zou in 1595 van voorbijtrekkende soldaten te lijden hebben gehad. Ook had men te lijden van dagelijkse invallen en geldafpersingen van soldaterij . In 1597 wordt het erger en worden de pastorieen van Buizingen en Eizingen door soldaten die in Halle gelegerd zijn, afgebrand. (pp411 Eigen Schoon en Brabander LXXVI 1993

Jaar maand begin:1594Auteur:

Jaar maand einde:1595Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1596ziekte

Plaats:VeurneRegio: West Vlaanderen

1596: De pest woedt hevig in Veurne. Er zijn enkele gevallen van pest te Wulpen. (https://www.wulpen.be/geschiedenis.html

Jaar maand begin:1596Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1600

Plaats:WOLVERTEMRegio: Brabant

Geschiedenis van Wolvertem https://sme.eunet.be/kerremans/Geschiedenis/geschiedenis_wolvertem.htm

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1600onderwijs

Plaats:SINT-PIETERS- Regio:Brabant

Wanneer we in een dekanaal verslag van 1603 en 1608 lezen "Joannes Duremans, kapelaan van het O.L.Vrouwaltaar, tevens kapelaan van Horst en koster, is ook schoolmeester in de winter, maar heeft geen leerlingen omdat hij dikwijls te diep in de beker kijkt", en ook anderzijds een petitie van gemeente en parochie aan de Mechelse Aartsbisschop werd gezonden, waarin zij grondig klagen dat er in 15 jaar tijd geen les werd gegeven en de jeugd verwaarloosd rondloopt, dan weten we meteen hoe gedurende vele eeuwen de toestand van het onderwijs was in het landelijke Rode. En toch was er in die jaren al een stap vooruit gegaan: we lezen immers in een voorgaand verslag van 1598 dat er te Rode helemaal geen school was en de deken verontwaardigd schrijft er sinds mensenheugenis geen vormsel meer werd gegeven. Er kwamen alleen maar kinderen naar school in de winter. In de zomer moesten ze het vee hoeden in 't Broek of thuis mee werken Tot rond de jaren 1780 is dit onderwijs nog steeds een winteronderwijs te Rode. In 1976 is in Sint-Pieters-Rode, tussen twee zolderbalken van een oude woning, een schoolboekje gevonden uit de 17e eeuw. Naast de lettertekens van het alfabet, in gotisch en modern, bevat het enkele gebeden: Weesgegroet, Onze Vader, XII artikelen, Gebed voor en na het eten, de Voor-Bicht en de Nabicht; een gebed tot de "Alderheyligste Maegd en moeder Gods, Maria" en een rijmpje 'Wat pyst ge over het kerkhof gaande" Dit is dan alles, daarmee konden de kinderen het stellen, zodat we kunnen aannemen dat, eenmaal het godsdienstonderricht elementair afgelopen, er een punt werd gezet achter de intellectuele opvoeding der Rodense jeugd. (uit : https://www.actagena.org/SPR%20Onderwijs.htm)

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1600sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

bij voorkeur zoekt men de partner binnen dezelfde of aanverwante beroepstak. Doorgaans trouwt men iemand uit de onmiddellijke buurt. Dus sociale endogamie met bovenop regionale endogamie. "Wie als die vrijt, te verre vlieght, die wordt bedrogen of bedrieght". "Vrijers die van verre komen zijn te schromen" Rijkere mensen zouden mogelijk een grotere mobiliteit vertoond hebben. Door kieskeurigheid en minder lokale kans. Als algemene regel geldt dat zowat de helft van de gevallen jongen en meisje uit hetzelfde dorp kwamen en van de 'vreemde' partners uit de onmiddellijke buurdorpen. Vrijers die meer dan een of twee wilden marcheren voor een lief, waren uitzonderingen. Dus meer dan tien km heen en terug per dag zal men zich toen niet gauw gepermitteerd hebben.

Jaar maand begin:1600Auteur:Van Werveke Hans

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600sociale ontwikkelingen

Regio: Lage Landen

Naar de jaren 1600 toe begint met de andere te associëren met vuil. Eters krijgen beschikking over eigen bestek. Ieder heeft zijn eigen servet, Het eigen bord met verhoogde rand raakt in gebruik Daarvoor dienden plakken brood als onderlegger, in de vijftiende eeuw vervangen door houten of tinnen plankjes.

Jaar maand begin:1600Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600voeding

Regio: Nederland

Voordat de bijzondere eigenschappen van hop bekend waren, werd er uitsluitend gebrouwen met kruiden. Daarbij werden diverse mengsels gebruikt. Deze mengsels werden aangeduid met de naam 'gruit'. De samenstelling van de gruit verschilde van plaats tot plaats en is niet bekend. In het boek 'Bier: geschiedenis van een Volksdrank' is te lezen dat een gruitmengsel gagel, serpentien (slangekruid), bakelaar (laurierbes) en hars bevatte. Kort geleden zijn er weer een aantal bieren met gagel gebrouwen, bijvoorbeeld Haarlems Jopen Koyt. De Chouffeleir uit 1989 is gebrouwen met laurierbessen. (https://utopia.knoware.nl/users/hompe/brouwtechniek/spec_1.html)

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1600weer

Regio: Nederland

Na de eerste aanloop rond 1430 bereikte de befaamde Kleine IJstijd zijn dieptepunt kort vóór 1600 (midden in de Tachtigjarige Oorlog) en niet in de Gouden eeuw, zoals vaak ten onrechte wordt beweerd. De gemiddelde jaartemperatuur in het laatste kwart van de 16e eeuw is waarschijnlijk de laagste in de afgelopen duizend jaar. Ook het eerste kwart van de 17e eeuw was nog koud, maar daarna trad een duidelijk herstel op; het grootste deel van de Gouden Eeuw was zelfs relatief mild

Jaar maand begin:1600Auteur:Buisman, Drs. Jan

Jaar maand einde:Boek:Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen

Repository

1600techniek, uitvinding,

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

De 17e eeuwse landbouw kende een technische vooruitgang. Het drieslagstel (winter, zomergraan en braak) werd vervangen door permanente bebouwing. Onder meer dank zij de invoering van rapen en klaverteelt als rotatieteelt. Daarmee kon de veestapel uitgebreid worden en de resultaterend meststoffen verbeterden de akkers. Voorts speelde diversificatie ook een aanzienlijke rol, vooral de invoering van de aardappel die aanvankelijk slechts als dierenvoeding aangezien werd . De crises in de graankultuut (1696,1709,1740,1756,1770-71) stimuleerden de veralgemening van de aardappel. De massale verspreiding van de aardappel in de 18e eeuw begon eerst in West en Oost Vlaanderen (1720-40), later in Brabant en antwerpen en slechts op het einde vann de eeuw in Limburg (pp 68)

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:1700Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

In de 17/18e eeuw waren in onze streken de huizen van het langestrekte type. Een van de langste zijden stond naar het zuiden om de zonnewarmte op te vangen en het licht. De smalle sluitgevel stond naar het tochtige westen. Het dak was meestal scherp afgeschuind en kwam aan de achter- en westzijde vrij laag. Het was gemaakt van stro of riet. In de 18e eeuw komen er langzaam aan pannedaken. De muren waren van leem, klei en hout, stro of takken. Stenen huizen worden pas in de 18e eeuw iets frequenter. De venster waren klein, soms afgezet met wat vlechtwerk, ingewandvlies, perkament of geolied papier. Aan de buitenzijde kwam vaak een houten luik voor. De vloer was van gestampte klei, met soms wat stro of sprokkelhout erover heen uitgespreid. In huis liepen en sliepen vaak ook kippen en varkens evenals de bijbehorende parasieten als vlooien, luizen, enz. Voor de armsten bleef het huis beperkt tot een tweekamerwoning. Zij die het iets beter hadden bewoonden driekamerwoningen. In Gent eind 18e eeuw hadden de midden en hogere klassen 6 tot 11 kamers tenopzichte van 3 en 4 kamers op het platteland. (pp 125 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600geld, lonen

Regio: Vlaanderen

problematiek van de armoede-onderzoeksbasis: i) Primaire armoede : geen middelen voor noodzakelijke levensonderhoud, ii) Sociaal-vitaal levensminimum: geen middelen tot het algemeen als noodzakelijk beoordeelde minimum om een normaal sociaal leven te leiden. Problematiek bij studie van lonen en prijzen: i) loon uitgedrukt in een hoeveelheid verbruiksgoederen bv graan. ii) Loon uitgewerkt in de vorm van het stukloon van een afgewerkt product voor bepaalde sociale categorieën. iii) plattelandsbevolking had verschillende bronnen van inkomsten, waardoor bv graanprijsstijgingen weinig weerslag hadden vermits zelf zorgend voor voedselvoorziening. Pachtprijzen waren hoog in midden 17e eeuw, en driemaal zo hoog in 2e helft 18e eeuw. Graan was duur in midden 17e eeuw en in crisisjaren rond 1900. In 18e eeuw was brood relatief goedkoop maar steeg gevoelig naar einde van die eeuw (1775). (pp79 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600landbouw

Regio: Vlaanderen

Rond 1600 begon men meer en meer gras en voedergewassen te telen ten nadele van graansoorten. Het verbouwen van klaver raakt verspreid (mogelijk begonnen in het Waasland rond 1645) . Ronde Den Helder (NL) zou reeds in 1599 de eerste kunstmatige klaverweide aangelegd zijn. Door het verlaten van het drieslagstelsel en de invoering van het afwisselend verbouwen van graansoorten en peulvruchten (bv vlas,rapen, haver klaver) zette Vlaanderen een voorbeeld dat gevolgd werd in heel Europa . Daardoor kon ook de veeteelt uitbreiden (die op zijn beurt weer meer mest opleverde voor de akkers) en legde men zich toe op het verbeterend van de veerassen . Eveneens nam de opbrengst van zuivelproducten toe, wat allemaal uiteindelijk resulteerde in een betere evenwichtige voeding van de mensen in de Lage Landen (in : Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800 J.A. Van Houtte, Fibula-Van Dishoeck - Haarlem 1979)

Jaar maand begin:1600Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600sociale ontwikkelingen

Regio: Vlaanderen

Pas in de 17e eeuw zou een houten doodskist algemeen worden. Terwijl andere (oudere) tradities zoals het in stro wikkelen of in een wade, voortleefden tot in de 19e eeuw.

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1600demografie

Plaats:WAREGEMRegio: West Vlaanderen

evolutie van inwonersaantal en aantal huizen te Waregem , bron : pp291 ev in 29e Jrg,

Jaar maand begin:1600Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:2000Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1600economie

Regio: Zuidelijke Nederlanden

Omdat grote hoeveelheden kwalitatief goede buitenlandse wijnen werden ingevoerd, zakte de vraag naar lokale wijnen in en verdween de wijnstok in de zestiende eeuw van het zuidnederlandse platteland; Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800 J.A. Van Houtte, Fibula-Van Dishoeck - Haarlem 1979)

Jaar maand begin:1600Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1600sociale ontwikkelingen

Regio: Zuidelijke Nederlanden

De klasse der handarbeiders zou volgens de historicus Van der Wee in Vlaanderen en Brabant ontstaan zijn in de vijftiende eeuw. Op grond van Lierse gegevens uit de 16de en 17de eeuw stelt hij vast dat zij in het winterseizoen bomen kapten in de bossen. Ook voerden handwerkers reparatiewerken uit op de boerderijen en traden zij soms als timmerman op. Het aandeel van de handwerkersbevolking zou tussen 1702 en 1750 geen wijziging ondergaan hebben, behalve in de streek van Leuven waar ze duidelijk toenam. In 1747 zijn er nogal wat huishoudens van handwerkers of armen die een klein ambacht uitvoeren of winkel houden.

Andere vorsers stellen andere aktiviteiten vast in de streek waar zij opzoekingen verrichten. Coeckelberghs verhaalt dat de hantwerkers, zoals ze in sommige rekeningen genoemd worden, werden aangesteld voor graafwerk, spitten, schoonmaken van beken en vijvers, om te hooien, te dorsen, te maaien, enz. Sommigen onder hen houden zich het hele jaar bezig met de beken en de vijvers, waarin ze soms mogen vissen. Meestal zonder kost uitbetaald, verdienen de meesten winter en zomer hetzelfde loon. Samen met de gravers en de spitters schommelt hun loon tussen 80 en 100% van het metserdienderloon waarbij ze er beduidend beter voorstaan dan de hooiers en de dorsers. Deze mensen worden bijna steeds met kost uitbetaald, waarbij de kost meestal de helft van het normale loon bedraagt. Deze slechtst betaalden komen nauwelijks aan 70% van het metserdiendersloon.

De handwerkers deden in Vlaanderen alle soorten van arbeid, naargelang de behoeften van het seizoen: grondwerker, slootgraver, "polderjongen", houthakker, bootsleper, kaaiarbeider, dagloner bij de pachters of bij particulieren, dorser en werkman in de vlassector. Wanneer hij gedaan had met landarbeid ging hij daarna nog verder met het weven of het spinnen. De meeste wevers bleven in de fond landarbeiders, die terugkeerden naar de landarbeid wanneer ze de kans zagen Na de eeuwwisseling is hij gemiddeld armer. De dagloner of handwerker van 1850 moet twee maal zo lang werken als die van 1750 om een brood te kunnen kopen. In de volkstellingen van 1846 telde men 466.261 dagloners of arbeiders zonder gespecifieerd beroep, zijnde een kwart van de totale beroepsbevolking. Deze groep werd zeker niet exclusief in de landbouw tewerkgesteld. De landbouwtelling van 1846 gaf andere resultaten: Landbouwers en leden van de familie gewoonlijk in de landbouw tewerkgesteld: 906.575, betaalde bedienden en permanente dagloners: 177.026, dagloners: 140.636. Klep berekent nog volgende indeling op het Brabantse platteland: Zelfstandige boeren: in 1755 21%, in 1846 17%, handwerkers resp. 52% en 63%. Lees complete verhaal (in : https://genk.com/003/)

Jaar maand begin:1600Auteur:

Jaar maand einde:1900Boek:

Repositoryinternetsite

1602verwoesting

Regio: Brabant

1602 De kerk van Groot Bijgaarden wordt door de inwoners zelf in brand gestoken, de pastorie door ketters Templum hoc putatur exustum a quibusdam incolis loci.

Jaar maand begin:1602Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1608klimaat

Regio: België

slechte klimaatsomstandigheden in de jaren 1608,1617, 1621/22, 1642, 1649, 1651, 1661/61, 16 92/93, 1709, 1712, 1728, 1739/41, 1762, 1783/84, 1788/89 (uit E. Le Roy Ladurie, Climat et Récoltes aux XVII en XVIII siècles, 1960, p 458 ev en C. Vandenbroeke Agriculutre et alimentation, Gent, 1975, p151, 119-122) (in Eigen Schoon en de Brabander, LIII, 7-8-9, 1980)

Jaar maand begin:1608Auteur:

Jaar maand einde:1789Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1609economie

Plaats:VEURNERegio: West Vlaanderen

Tijdens het Twaaljarig Bestand werd begonnen met de doorlegging van de Moeren , ten westen van Veurne, door Wenzel Coberger, financieel raadsman van de regering. Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800 J.A. Van Houtte, Fibula-Van Dishoeck - Haarlem 1979)

Jaar maand begin:1609Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1621Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1610demografie

Plaats:GENTRegio: Vlaanderen

De bevolking van Gent steeg van 31000 in 1610 tot 50.000 tegen 1670 en begon rond 1690 opnieuw af te nemen. (p120 Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800 J.A. Van Houtte, Fibula-Van Dishoeck - Haarlem 1979)

Jaar maand begin:1610Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1670Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1612diefstal

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

In 1612 zwerft een tamelijk grote bende Gipten (Egyptenaren, Zigeuners) in de streek van Beernem en gaf er zich over aan allerlei plunderingen en roof. De Kroniek verhaalt dat "zekere troupen vaguebonden als Egytenaers in getalle van 4à ende 50 van het kwartier van Gent "kwamen. Men maakt er korte metten mee en "de bende moet volgens de placcate (van 1500) aldaer vertrecken en scheeden .. En dat binnen de 24 huyren

Jaar maand begin:1612Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1617geld, lonen

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

In 1617 wordt beslist dat de gemeenten zelf moeten zorgen voor behoeftigen. Vele gemeenten maken er zich goedkoop van af door een bedeltoelating bij certificaat af te leveren. Dit is dus een soort legalisering van het bedelen. In 1772 waren er in Vlaanderen op een totale bevolking van 700.000 inwoners 100.000 behoeftigen. De wet van 15 okt 1793 verbiedt bedelarij op straf van boete. (24 vendémiaire an II) . De goeverneur van O-Vl schrijft op 11 mei 1832 dat talrijke bedelaarsbenden met bedreigingen en zelfs geweld zich geld en voedsel verschaffen. (in: Schakel jrg 2, nr 3 (1972)

Jaar maand begin:1617Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Schakel

RepositoryEigen Bibliotheek

1625economie

Plaats:ATHRegio: Lage Landen

Rond 1625 begon met de tabaksteelt in de omstreken van Amersfoort en na 1650 wordt dit ook vermeld in de buurt van Aat. Tabaksbewerking kwam vermoedelijk naar Holland tijdens bezetting van Brazilië. Na het verlies van die kolonie werd tabak uit Virginia in gevoerd uit Engeland . Vroeg in de jaren 1620 was een aantal Engelsen in Rotterdam begonnen met het vervaardigen van stenen pijpen en dit werd later vooral in Gouda ontwikkeld.

Jaar maand begin:1625Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1630ziekte

Plaats:KampenhoutRegio: Brabant

De pest houdt huis in Kampenhout (ESB pp 427 LXXVII 10/11/12 1994)

Jaar maand begin:1630Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1632filosofie

Regio: Engeland (UK)

J. Locke, engels filosoof (1632-1704), legde de theorie van de volksouvereiniteit vast. Uitgangspunt is de mens als invidu met een aantal onvervreemdbare rechten. De opdracht van een regering is die rechten te beschermen. Het volk is dus souverein en kan de regering naar huis sturen. Zijn geestesbroeder, Montesquieu (1689-1755) onder invloed van Aristoteles en de Romeinen, legt de idee van de scheiding der machten vast. JJ Rousseau (1712-1778) voegt daar de rechtsgelijkheid aan toe. De invloed van deze denkers op de grote meerderheid van de bevolking was evenwel nihil, ze konden immers niet lezen. Het revolutionaire karakter van deze ideeën viel wel in "betere" aarde bij de aristocratie die zich bezig hield met het bestuur van het land, Ze hadden nood aan uniformisering en afschaffing van privileges. Zij wilden rationele hervormingen binnen het bestaande monarchistische kader vanuit hun bekommernis om het algemeen belang. De bourgeois hield zich met de eigen problemen van geldverdienen bezig en de grote massa liep er ongeletterd en politiek onmondig bij.

Jaar maand begin:1632Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1635bezetting

Regio: Vlaanderen

eerste veldtocht van de Fransen in Vlaanderen en Brabant onder Lodewijk XIII en XIV

Jaar maand begin:1635Auteur:

Jaar maand einde:1656Boek:

Repository

1636ziekte

Regio: Brabant

De pest in 1636 zou volgens de kroniekschrijvers te wijten zijn aan te vele lijken van mensen en dieren die bij de inval van de Hollandse en Franse troepen in Brabant onbegraven bleven (L. Torfs, Fastes des calamités publiques survenues dans les Pays-Bas, Paris-Tournai, 1859, dl 1, blz 93) Pest in Diegem van oktober 1636 tot juni 1637 (ESB p418) Pest te Evere, (ESB p 413 ev) Pest in Kampenhout, (ESB, pp 339, LXXVI 1993 ) Pest in Bollebeek, 1/3e van bevolking dood in 1636 ( ESB pp 427 LXVII 10/11/12 1994,) In de streek van Diegem heerst pest tussen 1636-37. Een kwart van de bevolking stierf. De armenzorg ging vooral naar medische hulp en begrafeniskosten (ESB pp 201 , LXXVI 11-12 1993 )

Jaar maand begin:1636Auteur:

Jaar maand einde:1639Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1636weer

Regio: West Europa

De winters van 1636 en 1637 in West-Europa zacht en de zomers in die jaren zelfs warm met opnieuw vroege en rijke wijnoogsten. De Kleine IJstijd kende dus grote natuurlijke variaties: koude periodes werden afgewisseld door series minder koude jaren. (https://www.knmi.nl/voorl/nader/kleineijstijd.htm)

Jaar maand begin:1636Auteur:Buisman, Drs. Jan

Jaar maand einde:1637Boek:Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen

Repositoryinternetsite

1638oorlog

Plaats:HONDSCHOOTE (F)Regio:Frans Vlaanderen

Ecoutons plutôt l'historien hondschootois Emile Coornaert professeur au Collège de France et farouche patriote français, dans son histoire de LA FLANDRE FRANCAISE DE LANGUE FLAMANDE : "L'armée française dépeuple et dépouille le plat pays d'hommes et de grains", pille de toutes parts, "sans même espargner les cloistres, églises et lieux sacrés". Toujours selon le même historien, Hondschoote, à qui de bons auteurs attribuent une population de quelque 28.000 habitants à l'époque de sa splendeur, "ne comptait plus que 2000 habitants en 1666". "En 1638-39, sur quarante-neuf paroisses de la châtellenie de Cassel, vingt-deux furent entièrement abandonnées (ô la pudeur du mot) par leurs habitants ; le pays était un désert.". Comment Coornaert (paix à ses cendres!) arrive-t-il à sortir de sa plume la page intitulée L'ACCUEIL EN FRANCE, laquelle serait franchement comique si elle n'était écoeurante de flagornerie vis-à-vis de ceux qui, non contents de massacrer ses ancêtres et de ruiner cette "province réputée étrangère" en l'enfermant entre deux frontières, voulaient aussi et veulent toujours arracher à son peuple ses ressources, ses élites, sa dignité et son âme? (uit : https://phorrein.free.fr/La%20Flandre%20en%20France.htm)

Jaar maand begin:1638Auteur:

Jaar maand einde:1639Boek:

Repositoryinternetsite

1645ziekte

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1645-1646: De pest heerst te Wulpen . Er sterven veel mensen. Pastoor Nicolaas Deraedt, die de pastorie liet zetten (zijn naam stond vroeger te lezen in een steen boven de ingangsdeur van het gebouw) werd slachtoffer van zijn zelfopoffering. Hij stierf aan de pest op 29 augustus 1646 en werd begraven in het O.L.V.-koor, drie stappen van de hoofdpilaar van de toren. De winter was zeer koud en streng. Tot overmaat van ramp kwamen Franse soldaten geheel Veurne- Ambacht aflopen. Zij persten, door mishandelingen, de boeren en de rijke burgers hun geld af en roofden overal waar er iets te roven was. Zij liepen van dorp tot dorp, sloegen de klokken aan stukken en steelden lood (bv dakgoten van de kerken) en koper en al wat ze maar vonden. Ten gevolge van de pest stierf een derde deel van de bevolking van Veurne-Ambacht. Het volk was zo benauwd dat er geen mens meer langs de straat durfde lopen, uit gevaar voor rovers of pest. In het kader van de Frans-Spaanse oorlogen waren in 1646 de Franse legers de kasselrij Ieper binnengevallen. Van 13 tot 28 mei 1648 werd de stad Ieper door een leger van 35.000 man omsingeld en belegerd onder leiding van Lodewijk de Bourbon, Prins van Condé. Op éé mei werd Ieper veroverd. Grote hongersnood en pestepidemie waren het gevolg. In mei 1649 werd Ieper opnieuw veroverd op de Fransen, door een leger van 20.000 man onder leiding van Sigismund, markies van Fonderati. (https://www.wulpen.be/geschiedenis.html en Vlaamse Stam 37 jrg, nr 11/12, nov-dec 2001, p637)

Jaar maand begin:1645Auteur:

Jaar maand einde:1649Boek:

Repositoryinternetsite

1647Beeldenstorm

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

verwoestingen in Wulpen in 1647 door de beeldenstorm. (https://www.wulpen.be/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1647Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1648wolven

Plaats:ReetRegio: Brabant

Tijdens een periode van een dikke dertig jaar werden in Reet in 57 maal niet minder dan 77 wolven getoond waarbij 42 uit de direkte omgeving van Aarschot. (ESB LXXVI 11-12 1993 , pp459)

Jaar maand begin:1648Auteur:

Jaar maand einde:1682Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650demografie

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

De sterfte bij dagloners, wevers en keuterboeren is merkelijk hoger dan bij de middelgrote en grote boeren. Het gemiddelde gezin had minder dan vier kinderen. De rijke boeren hadden meestal een kind meer dan de armste bevolkingsgroepen. Evolutie kindertal begin 1600 = 3.45, 1700 = 3.68 en 1750 3.94 . Zeven op tien gezinnen telden een tot vier kinderen. De echte kroostrijke gezinnen met zes en minder waren eerder zeldzaam (15%). De overheersing van het relatief kleine gezin is een constante Enkel tussen 1850 en 1950 is er sprake van een grote kinderrijkdom . (p36 (Het einde van de onveranderlijkheid, Arbeid, bezit en wonen in 17/18e eeuw)

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

de rebbanck of regbanck is een muurrek van elke vorm of formaat dat waarschijnlijk diende voor kook en eetgerei en in nagenoeg alle keukens voorkwam. Waarde ca 5 schellingen. Het schaprai was een echte kast met wanden en een of meer deuren. Waarde 10 schellingen ongeveer. Het poffet diende niet enkel voor het beste lijnwaad maar vooral voor allerlei huishoudelijke gerei. Een universeel meubel (er is onenigheid over of het hetzelfde inhoudt als boffet, later buffet) . De koffer, waard 10 schellingen, diende voor het opbergen van kleren en linnen. Stond meestal in de (slaap)kamer. Andere kasten zijn de schuyflae of ladenkast, het buffet en de lesenaire (eerste helft 17e eeuw vermeld) De commode, de glaesen casse en de papierlae kwamen enkel in de 18e eeuw voor. De garderobe allang bekend voor de 17e eeuw was een lange kast, na 1750 vervangen door de hoge kleerkast.

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Waarde van de inboedel: een derde van de waarde van de huisraad betreft slaapmeubels. Kleren en linnen vertegenoordigen ook een derde. Potten, panne, glazen en kannen zijn een zevende van de huisraad waard. Tafels, stoelen, kasten halen slechts een tiende. Geldt eveneens voor de andere huishoudelijke gebruiksvoorwerpen zoals manden, bezems, flessen, zeven enz. Materiaal voor verwarming (ijzerwerk) en verlichting betrof slechts 2 à 3 procent. (pp 149 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Met bed wordt bedoeld een matras (woord dat pas na 1780 algemeen wordt). Gevuld met pluimen (kip/gans) of kaf. In het ergste geval betrof het een hoop stro overdekt met een doek of deken (bulster of strozak). Een slaapmeubel kon zijn i) een coetse (waarde 1 pond), bestaand uit eenvoudige houten beddebak van wat planken en latten waarin het bedde lag ; ii) luxueuzer was de eikenhouten coetse, mogelijk steviger van constructie; iii) ren ledikant (lit de camp) dateert van later en groeide snel uit tot een luxueuze opzichtige constructie met versierd hoofd en voeteinde . Kinderen sliepen soms in een rollekoets, rollewagen of kasken : een soort lade onder een hoge bedstede voor zuigelingen en jonge kinderen. (pp 153 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

In de 17/18e eeuw werd de keuken gebruikt om te wonen (eten en zitten), te werken en in heel beperkte mate te slapen. De kamer werd vooral gebruikt om te slapen en te werken. Daar stond vaak het weefgetouw en de kamer werd dan de weefkamer, oost- of westkamergenoemd. Er stond al eens een baktrog en keirne of kaarne. Zitmeubels komen er weinig in voor (niet verwarmd, in de keuken brandde de haard en daar ging men zitten). Op het einde van de 18e eeuw stellen we vast dat ambachtslui en winkeliers er een aparte zitkamer op na houden naar het voorbeeld van de stedelingen (Gent) die meestal over een driekamerwoning beschikken met gescheiden slapen, werken en wonen (pp 138 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

In de 17e/18e eeuw blijkt dat gemiddeld drie à vier personen in één ruimte slapen. Vooral dagloners, wevers en keuterboeren konden niet anders Eind 18e eeuw daalt het aantal slapers per ruimte naar drie bij ambachtslui en handelaars. (pp 147 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1650woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Lakens komen in alle lagen van de bevolking in voldoende mate voor. Bij de minst begoeden werden lakens mogelijk alleen bij speciale gelegenheden gebruikt. Oorkussens kwamen ook ruim voor, vooral omdat men toen meer rechtop sliep dan nu. Fluwijnen zijn zeldzamer. Dekens en saergien (van vlas en hennep) kwamen overal in een of andere vorm voor. Pas na 1750 raakt het wollen deken op grote schaal verpreid (pp 162 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1650Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1659vredesverdrag

Regio: Frans Vlaanderen

De Franse Nederlanden maakten in de 17de eeuw deel uit van de Spaanse Nederlanden. Geleidelijk worden ze door veroveringspolitiek van de franse koning Lodewijk XIV dit Le Crapuleux, ingepalmd, Het verdrag van de Pyreneeën van 1659 kostte de Spaanse Nederlanden nagenoeg geheel Artesië vdat van oudsher een bolwerk was geweest tegen de fransen; ook de kasselrijen Broekburg en Grevelingen werden toen door de Fransen genaast.

Jaar maand begin:1659Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1660geld, lonen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

landarbeiders en wevers hadden de meeste problemen om te overleven. Een vierde tot een derde van hen zat diep in de schulden die ze nooit zouden kunnen delgen met hun bezittingen. Bij de landbouwbevolking steeg de welvaart met de grootte van de bedrijfsoppervlakte. Keuterboeren hadden minder dan 2 ha, gorte boeren meer dan 5 ha. Bij ambachtslui en handelaars waren zowel minbegoeden als goed begoede burgers. Ambtenaren, vrije beroepen en renteniers behoorden hoofdzakelijk tot de middenklassen. Het merendeel der kleermakers was welvarend. Timmerlui behoorden zowel tot laagste als tot middenklasse. Schoenmakers waren eerder berooid. Smeden zaten vooral in de laagste middengroep. Herbergiers en winkeliers konden tot de rijkste als armste groep behoren. Groothandelaars waren meestal erg vermogend. Dagloners en wevers behoorden permanent tot de armste. (structureel arm). De minder begoede boeren waren conjunctureel arm. (pp79 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1660Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1660klimaat

Plaats:BEERNEMRegio: West Vlaanderen

5 mei 1660 grauwsaem tempeest van windt, donder blixem en hagel De hagelstenen schonden, quetsten, en doodeden het vee en wilde dieren te velde . Den donder en blixem beschaedigde ontallijcke kercken, thoren en huysen. En den windt ruckte uyt de de aerde volwassene boomen in groot getal, Halve bosschen en g’heele dreven sag men plat ter aerde ligghen (Chronycke van Vlaenderen) (

Datum begin:5/05/1660 Jaar maand begin:1660Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1662oorlog

Regio: Frans Vlaanderen

In 1662 worden Duinkerken en Mardijk ingelijfd bij Lodewijk XIV 's rijk.

Jaar maand begin:1662Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1662storm

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1662: Op 28 maart raasde over Wulpen een nooit geweten storm. De schade was enorm.

Jaar maand begin:1662Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1662storm

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1662: Het klooster (tegenwoordig is het vroegere gasthuis van Bethanië een hofstede, nabij de kerk) lijdt grote schade door een storm. De nonnen doen een omhaling bij de mensen uit Veurne en omliggende en halen 10929 Pond Parisis. Het klooster wordt hersteld in 1663 en men begint aan een nieuwe kapel die afgewerkt is in 1666. (https://www.wulpen.be/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1662Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1662ziekte

Plaats:WulpenRegio: West Vlaanderen

1662-67-68-69: De pest heerst terug in Wulpen en er vallen vele slachtoffers. Zonder de zorgen van de H.Willibrordus zou Wulpen uitgestorven zijn. Andreas Christiaen stierf als eerste aan de pest op 25 augustus 1666. Hij werd begraven in een stuk land over de vaart. Hij kreeg een lijkdienst 1ste klas. Johannes Christiaen stierf op 7 september van hetzelfde jaar en werd op 9 september begraven bij zijn vader. De hele familie werd door de ziekte uitgeroeid. Pater Silvester Capucijn verzorgde de pestlijders en begroef ze.

Jaar maand begin:1662Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1665ziekte

Plaats:PAMELRegio: Brabant

Pestepidemie in 1665 1666 te Pamel (en vermoedelijk omstreken ) dysenterie-epidemies in 1676-1677 en herhaalde misoogsten was er een crisisituatie ontstaan en krijgen wij een terugval van de gezinsdichtheid tot 4,5 a 4,6 personen. IN de 17e eeuw had men een verhouding van maximum 5,5 personenper gezin. (uit : Chr Vandenbroecke, Sociale Geschiedenis van het Vlaamse Volk, blz 34) (in: Eigen Schoon en de Brabander LXXIV1-2-3, 1989)

Jaar maand begin:1665Auteur:

Jaar maand einde:1667Boek:

Repository

1667ziekte

Plaats:BrusselRegio: Brabant

Te Brussel brak te pest ui op 20 oktober 1667 en in twee jaar tijd maaide ze 4046 personen weg . Te Evere woedde de plaag van begin augustus tot begin oktober 1668. In de 18e eeuw zouden onze streken gespaard blijven van de pest. (ESB p420)

Jaar maand begin:1667Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1667bezetting

Regio: Vlaanderen

Devolutie oorlog (1667-68) ontketend door Lodewijk XIV Le Crapuleux, tegen Spanje. Onze streken hebben in de eerste plaats te lijden onder de kampementen dan onder de openlijke strijd. Op 2 mei 1668 wordt de vrede van Aken getekend (door de tussenkomst van de Verenigde Provinciën was Lodewijk gedwongen tot opgave). Spanje moet stukken van de Zuidelijke Nederlanden afstaan. Op 7 april 1772 verklaarde in retalliatie de oorlog aan de VP en zou hij optrekken naar Maastricht via onze contrijen.

Jaar maand begin:1667Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1668ziekte

Regio: Brabant

pp 339 LXXVI 1993 pestepidemie maait 20 dorpelingen van Bollebeek weg. (in 1636 bevolking = 130, na pest van dat jaar nog 80)

Jaar maand begin:1668Auteur:

Jaar maand einde:1669Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1668vredesverdrag

Regio: Frans Vlaanderen

Bij de vrede van Aken van 1668 verliest Vlaanderen aan Frankrijk de kasselrijen Rijsel, Dowaai en Orchies en de kasselrijen Sint-Winoksbergen, Veurne, Oudenaarde en Kortrijk. In die jaren was ook de Republiek der Verenigde Provinciën rechtstreeks bedreigd.

Jaar maand begin:1668Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1668ziekte

Plaats:VorstRegio: Vlaanderen

In 1668 tot mei 1669 te Vorst breekt een petepidemie uit . 1666 kenmerkt zich door een droge zomer die de Geleyssbeek doet uitdrogen en een verhoogde sterfte veroorzaakt. (ESB pp225, LXXVI 11-12, 1993)

Jaar maand begin:1668Auteur:

Jaar maand einde:1669Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1672bezetting

Regio: Brabant

De op 7 april 1671 verklaarde oorlog aan de Verenigde Provinciën brachrt de legers van Lodewijk XIV via de Dendervallei, tussen Ninove en Liedekerke naar Maastricht. Op 2 juni trokken ze over Dilbeek, Itterbeek, Vlezenbeek, Zellik richting Brussel . Telkens moesten de dorpen voor het logeren van de troepen opdraaien. De volgende jaren bleef men zwaar lijden zowel onder de Fransen als de Verbondenen. IN 1673 trokken de Fransen plunderend door Borchtlombeek. Het jaar beliep de schade door de Fransen in St Martens Lennik ca 1415 gulden, 9 stuivers, 9 myten (1674 Wambeek) (in pp 421 Eigen Schoon en Brabander LXXVI 1993 )

Jaar maand begin:1672Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1672opstand

Regio: Luxemburg

Politieke onlusten in 1651, 1672 (boerenopstand Walcheren),

Jaar maand begin:1672Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1673plundering

Regio: Oost Vlaanderen

In de Hollandse Oorlog (1673-1678) veroverde Lodewijk XiV geheel Oost-Vlaanderen, en het gebied tussen de Brugse Vaart en de Leie werd geplunderd. (pp30 , Het einde van de onveranderlijkheid, Arbeid, bezit en wonen in 17/18e eeuw)

Jaar maand begin:1673Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1676ziekte

Regio: Vlaanderen

Dysenterie doodde een tiende van de Vlaamse bevolking tussen 1676 en 1678 en sloeg opnieuw toe in 1179, 1785, en na 1790. (pp198)

Jaar maand begin:1676Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1678Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1677plundering

Plaats:BollebeekRegio: Brabant

pp341 Eigen Schoon en Brabander LXXVI 1993 : verwoestingen te Bollebeek door krijgslieden in het jaar 1677. De kerk werd geplunderd en de registers verscheurd. De Parochianen werden geraadpleegd en volgens hun herinneringen doopsels, huwelijken en sterfgevallen weer ingeschreven.

Jaar maand begin:1677Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1677ziekte

Plaats:MECHELENRegio: Brabant

het laatste geval van lepra kwam voor in Mechelen in 1677, in plaats daarvan sloeg nu dystenterie toe. Ze brak uit voor het eerst aan het einde van de 16e eeuw en een erge epidemie in 1676-80 sleepte mogelijk een tiende van de bevolking van Vlaanderen en de aangrenzende gewesten ten grave. (p120 Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800 J.A. Van Houtte, Fibula-Van Dishoeck - Haarlem 1979)

Jaar maand begin:1677Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1678verwoesting

Plaats:BogaardenRegio: Brabant

De pastorie en vele huizen werden te Bogaarden afgebrand op 29/05/1678 door de troepen van Lodewijk XIV. Rond half juni werden Stin Laureins Berchem en Oudenaken platgebrand. In het eerste bleven de pastorie , vijf huizen en een schuur overeind. In het laatste alleen de pastorij. De gespaarde huizen hadden ze nodig om hun officieren te huisvesteN.

(in pp 423 Eigen Schoon en Brabander LXXVI 1993 )

Datum begin:29/05/167 Jaar maand begin:1678Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryEigen Bibliotheek

1678vredesverdrag

Regio: Frans Vlaanderen

Overeenkomstig de vrede van Nijmegen in 1678, verliest Vlaanderen de kasselrijen Kassel en Ieper aan Fankrijk .

Jaar maand begin:1678Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1678bezetting

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

De expansiepolitiek van Lodewijk XIV bracht omstreeksd het midden van de 17de eeuw het begin van een nieuwe onheilsperiode voor Merelbeke. Zowel te land als te water trokken troepen voorbij die op kosten van de gemeentenaren moesten worden gevoed en geherbergd. De eerste vrede van Aken (1668) bracht mede dat Gent een grensstad werd. De omgeving van de stad werd grondig vernield, de stad zelf werd afgegrendeld. Begin maart 1678 werd Gent belegerd door Lodewijk XIV. De vorst, die zijn troepen vergezelde, verbleef voor zijn intrede in de stad in het Verlorenbroodhof te Merelbeke. De gemeente werd ertoe gedwongen de oorlogvoerende partijen te bevoorraden. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1678Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1680geld, lonen

Regio: Europa

De verzekeringen worden regelmatig onderworpen aan strenge beperkingen of zelfs een verbod van hogerhand. Wat er duidelijk op wijst dat ze nog in het experimentele stadium zijn. In de Nederlanden worden de verzekeringen voor het eerst in wetteksten gegoten door Keizer Karel V (1544). In 1569 verbiedt de hertog van Alva elke vorm van verzekering omdat ze aanleiding geven tot misbruiken. De levensverzekering wordt verboden omdat ze "het algemeen welzijn in gevaar brengt ". In de 16de eeuw is er in Antwerpen een internationale handels- en verzekeringsbeurs. De geldende handelsafspraken worden er verzameld en uitgegeven onder de naam "Impressae " in 1582. Ze worden gevolgd door een andere uitgaven die "Compilatae " gedoopt wordt. Een van de hoofdstukken van deze werken bevat de hele codex op de scheepvaartverzekeringen. Rond 1556 verschijnt in Frankrijk het boek "Le Guidon de la mer ", een schitterend werk van een anoniem auteur uit Rouen . Het werk is voornamelijk gewijd aan de studie van de regels die slaan op de scheepvaartverzekering, gemeenschappelijke averij en de lening op het grote avontuur. Een eeuw later vaardigt Lodewijk XIV op initiatief van Colbert de fameuze "Ordonnance de la marine " (1681) uit. Dit document zal zonder noemenswaardige wijzigingen de eeuwen trotseren. Het is een compilatie van de handelspraktijken die in Frankrijk gebruikelijk zijn. De meeste van de door de "Guidon de la mer " vooropgestelde oplossingen worden er als wet in opgenomen. De meeste steden blijven schuldbrieven verkopen. Zij kunnen verkregen worden bij de schatbewaarder van de stad. De rente blijft ongewijzigd, ongeacht de leeftijd. Niet alleen de steden maken van dit systeem gebruik. De verkoop van lijfrenten laat de Noordelijke Nederlanden toe de financiële middelen bijeen te garen om de oorlog tegen Filips II voort te zelten. In de 17de eeuw kennen de tontines een kortstondig succes. Ze zijn genoemd naar de Italiaan Lorenzo Tonti, bankier van de staat. Bij de aanvang hebben de tontines tot doel de staatsfinanciën op peil te houden. Het zijn groeperingen waarvan het lidmaatschap van beperkte duur is. Een groep personen verzamelt een kapitaal, dat ir een kas gestort wordt tegen een vaste intrest. De intrest wordt uitbetaald aan de intekenaars in verhouding tot hun aandeel. De intrest moet uitbetaald worden tot aan het overlijden van de laatste intekenaar. Hoe meer intekenaars er sterven, hoe groter het aandeel van de nog levenden. Doordat het aantal intekenaars vermindert bij elk overlijden, neemt de uitgekeerde rente aan elke intekenaar toe.; op die manier krijgen deze uitkeringen het karakter van een aangroeiende lijfrente. Na het overlijden van de laatste intekenaar gaat het kapitaal naar de staat. Tontines worden in Frankrijk uitgegeven van 1689 tot 1759. In de Noordelijke Nederlanden schrijft de stad Kampen een tontine-lening uit in 1670 voor een bedrag van 100.000 gulden verdeeld in 400 gelijke delen De intrest bedraagt 4%. In België zal "La Belgique Prévoyante" de laatste zijn om deze activiteit te ontwikkelen. In navolging van de controlewet van 25 juni 1930 zal ze er moeten mee ophouden. In België komt het verzekeringswezen slechts in de loop van de 19de eeuw tot ontwikkeling. Onder de regering van Willem I kennen de Zuidelijke Nederlanden een economische opbloei. Deze gaat gepaard met de ontwikkeling van de verzekeringen. (uit : https://www.nationalesuisse.be/nl_temps_modernes.htm)

Jaar maand begin:1680Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1680sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

het toekennen van twee voornamen, overgewaaid uit Spanje, gaat terug tot de late 17e eeuw.

Jaar maand begin:1680Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1680geld, lonen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

In de crisisperiode 1680-1699 was de verzwaring van de belastingsschuld de voornaamste oorzaak van de verarming, door de fiscale druk van de oorlogvoerende overheid . Daarbij kwam ook de verplichting tot bijkomende leveringen en contributies aan bezettingstoepen. Tenslotte zijn er de plunderingen en verwoestingen. (pp 88 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1680Auteur:

Jaar maand einde:1699Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1681

Regio: België

De veestapel werd regelmatig gedecimeerd door epidemieën In 1681 in Brabant en Vlaanderen, die van 1713-20, 1744-54 en 1768-86 heersten op vele plaatsen. De remedies die de regering in Brussel oplegde in 1769/ 1770 waren afslachten van het vee bij eigenaars van besmet vee ook de gezonde, mest, stro en hooi in de schuren verbranden en de as en de lijken begraven. De eigenaars werden vergoed. In de jaren 1770 ontdekte men in Groningen dat je de kalveren van genezen koeeien door inenting immuum kon maken. . De vaccinatie was geboren.

Jaar maand begin:1681Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1786Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1682wolven

Plaats:RumstRegio: Brabant

In de gemeenterekeningen van Rumst van 1682 wordt melding gemaakt van betalingen voor presenteren en of vangen van totaal 10 wolven (ESB pp462, LXXVI 11-12, 1993) Lees ook ESB 1977 pp269 De wolven van Vrouwenpark door dr J. Cools. Idem 1973 Wolven in het Hageland.

Jaar maand begin:1682Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1683verwoesting

Regio: Brabant

Lodewijk XIV, Le Crapuleux, eiste na de vredesondertekening op 17/09/1678 een zestigtal steden in de zuidelijke nederlanden op. Bij niet betaling van de zware krijgsbelasting werd er gebrand, geplunderd en overgegaan tot de gebruikelijke militaire uitspattingen. Daarom mag de winter van 1683/84 als een van de ergste oorlogsseizoenen uit onze geschiedenis bestempeld worden. Het aantal dorpen dat toen afgestookt is is wellicht groter dan in welke andere oorlogsperiode ook. (cfr J. Lindemans "De vierde oorlog van Lodewijk XIV in de Nederlanden") lees ook p 425 Eigen Schoon en Brabander LXXVI 1993

Jaar maand begin:1683Auteur:

Jaar maand einde:1684Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1686veldslag

Regio: België

veldslag te Buda (en Pest Hongarije) waarbij de troepenmacht van het Keizerrijk Oostenrijk- Hongarije de Turken verslaat (en daarmee de opgang van de Islam en de Turken tot staan brengt). De naam Buda wordt in onze streken dan ook gegeven aan herbergen, afspanningen, versterkingen, wijken enz ter herinnering aan dit wapenfeit. (pp227 LXXVII 4/5/6 1994)

Datum begin:23/09/168 Jaar maand begin:1686Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1686demografie

Plaats:SINT-PIETERS Regio:Brabant

De telling van 1686 vertelt ons, dat van de 47 huizen er 2 in steen waren. 21 hutten waren bewoond door mensen die moesten onderhouden worden door de H. Geesttafel en liefdadigheid - dus bijna de helft - en dat er 3 bakbuizen bewoond worden door een gezin. Waren de huizen misschien platgebrand ? Dit betekent dat de bezetting der woonsten nog niet ten volle een gemiddelde bereikte van 4 personen: 2 ouders en 2 kinderen; ongetwijfeld is dit te wijten aan de enorme kindersterfte. Van de kindersterfte kunnen we ons een beeld vormen aan de hand der parochiale archieven, voornamelijk de overlijdensregisters. In 1686 telt Rode, zoals hierboven wordt vermeld: 160 inwoners, Nieuwrode 75, Houwaart 106. Het aantal inwoners te Vlasselaar, geestelijk onder Rode, is niet medegedeeld. Op deze 541 inwoners behorend tot de Parochie Rode stierven in 1686: 19 mensen, waarvan 11 kinderen. In 1690 zijn er 20 overlijdens, waarvan 12 kinderen, en in 1692 tellen we er 36, waarvan 16 kinderen! Het feit dat er verscheidene overlijdens zijn opgetekend op dezelfde dag wijst op een besmettelijke ziekte (of hongersnood), die ook in 1693 voort woedt want toen waren er 39 overlijdens waarvan 17 kinderen. Het aantal geboorten was echter omgekeerd evenredig: 1686 30; 1690 25 : 1692 23: 1693 19 Eigenaardig is, dat naarmate het sterftecijfer stijgt, het geboortecijfer daalt, wat ons doet veronderstellen dat er hongersnood was: de geboorten werden beperkt. In deze overtuiging worden we gesterkt door het feit dat de veestapel tussen 1686 en, 1692 enorm inkromp. Vanaf 1707 zien we het sterftecijfer dalen, het geboortecijfer daarentegen omhoogschieten. De telling van 1709 geeft ons: 54 gezinnen, 269 inwoners (Rijksarchief, Off. Fiscal nr 321). Het merendeel der bevolking heeft echter nog geen graanvoorraad (uit: https://www.actagena.org/SPR%20Bevolking.htm)

Jaar maand begin:1686Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1688demografie

Plaats:IEPER (YPRES) Regio:Vlaanderen

Negenjarige oorlog. De kasselrij Ieper verloor tussen 19 en 25% van haar inwoners terwijl de bevolking rondom Veurne, afnam van 29000 in 1688 tot 21000 in 1697. Daarna herstelde zij zich alleen onderbroken door de zware hongersnood van 1709 en opnieuw in de jaren 1720; pas rond 1750 waren er weer evenveel inwoners als een eeuw eerder. Oorlog was echter niet de enige reden waarom de bevolking terugloep. De depressie in de landbouw en van de graanprijzen maakten dat men geen land meer ontgon, dat had kunnen voorzien in de behoeften van een toenemende bevolking. Het gebrek aan werkgelegeneheid had invloed op het aantal huwelijken en voorts was er vast ook de vrijwillige geboortenbeperking. De economische crisis in de landbouw trof geheel Europa. (pp192)

Jaar maand begin:1688Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1697Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1689plundering

Plaats:PamelRegio: Brabant

Naar aanleiding van de oorlog van Lodewijk XIV, Le crapuleux, tegen het Augburgs Verbond, kwamen ook zijn troepen in Brabant terecht waar zij de gebruikelijke afpersingen, verwoestingen en brandstichtingen pleegden. Op 16 december worden St Katharina Lombeek, Wambeek, Strijtem Pamel en enkele aangrenzende dorpen in de as gelegd. Na deze heldendaad keerden ze terug naar hun kampement te Geraardsbergen.

Datum begin:16/12/168 Jaar maand begin:1689Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1690demografie

Plaats:VEURNERegio: Kasselrij Veurne

het geboortencijfer in de kasselrij Veurne schommelde rond 50 per duizend in de eerste helft van de 18e eeuw en 40 per duizend na 1750. Hongersnood zal het aantal huwelijken en wettige geboorten beperkt hebben. Ook meer miskramen kwamen voor door het eten van moederkoren, en vlektyfus en syfilis waarmee de troepenbewegingen gepaard gingen, hadden meestal hetzelfde gevolg. Het sterftecijfer was hoog en mensen stierven jong. Rond Veurne was het 40 per duizend tussen 1690 en 1730 met een hoogtepunt van 75 per duizend in 1693. De zuigelingensterfte vooral was hoog 8,6% van de pasgeborenen binnen de maand, 24,6 binnen een jaar, 35,5 voor ze 13 jaar oud waren. (pp196)

Jaar maand begin:1690Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1750Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1690demografie

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

Het inwonertal van Gent zakte van 50000 in 1690 tot 42700 in 1730 en 51300 in 1784

Jaar maand begin:1690Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:1730Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryRijksarchief Ronse

1690demografie

Regio: Vlaanderen

Ierse katholieken wijken uit naar de Spaanse Nederlanden na de ramp van de Boyne in 1690 (p196) en werden spoedig opgenomen in de kring van de tot de lagere adel behorende regeringsfunctionarissen. De aantal waren eerder beperkt.

Jaar maand begin:1690Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1692aardbeving

Plaats:SOIRONRegio: België

zware aardbeving van 18 september 1692. In de historische documenten staat over de schade te Soiron het volgende geschreven:

"tremblement de terre espouvantable qui a abbatu les maisons, cheminées dont les miennes l'ont esté et le chasteau de Soiron gasté et irréparable ... Et, fait à fait qu'il (de aardbeving) s'avançoit on voyait hausser la surface de la terre, en sorte que plusieurs personnes et animaux en furent culbutez ...". Op de intensiteitschaal van Mercalli is dit vertaald in een intensiteit van VII tot IX. We bevinden ons dan ook in het macroseismisch epicentrum van deze aardbeving. informatie over de historische seismiciteit (zoals bv. Alexandre 1985, Guidoboni et al. 1994).

Datum begin:18/09/169 Jaar maand begin:1692Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1692opstand

Regio: Nederland

1692 (politieke onlusten Goes),

Jaar maand begin:1692Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1693mislukte oogst

Regio: België

misoogsten in 1693/94, 1698/99; 1709/10; 1739/40

Jaar maand begin:1693Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:1740Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1693mislukte oogst

Regio: Oost Vlaanderen

De talloze plunderingen bij de oorlog van de Liga van Augsburg (1689-1697), en de mislukte oogsten door slechte weersomstandigheden leidden tot een scherpe stijging van de graanprijzen. Meer dan een vierde van de inwoners van de heerlijkheid Nevele stierven of trokken weg.

Jaar maand begin:1693Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1693voeding

Plaats:LICHTERVELDE Regio:Vlaanderen

er werd veel brood gegeten. IN lichtervelde in 1693 was de dagelijkse behoefte circa 800 gram rogge. De dagelijkse kost zou koncurrentie krijgen van de aardappel die tegen 1625 rond Nieuwpoort als curiosum zijn aangeplant. Mogelijk is die daar beland via gevluchte kartuizers die dicht bij Nieuwpoort een klooster hadden gesticht . Tegen 1670 werd in West-Vlaanderen aardappelen verbouwd , wat zich verbreidde naar Zeeuws-Vlaanderen rond 1698. Vervolgens ging het naar Brabant en belandde rond 1735 in de Hollandse contreien. Oorspronkelijk was de aardappel armeluisvoedsel doordat graan in 1740 en na het midden van de eeuw zo schaars en dus duur was. De aardappel zorgde voor een evenwichtiger voeding (meer vitaminen).

Jaar maand begin:1693Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1697plundering

Plaats:BrusselRegio: Brabant

Na de tweede aanval de fransen op Brussel in juni 1697 werd de streek rond Brussel zwaar geteisterd.

Jaar maand begin:1697Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700demografie

Regio: België

er valt een parallel te bespeuren tussen de huwelijksduur tijdens het Ancien Régime en het einde van de 20e eeuw, met name dat een huwelijk slechts tien tot vijftien jaar stand houdt. In het AR was dit het gevolg van de hoge sterfte, vandaag is het het uitgekeken zijn op elkaar. In de 18e eeuw begint men de onverbreekbaarheid van het huwelijk te contesteren, in de eerste plaats vanuit het antireligieuze van de filosofen uit die tijd, maar ook door de grotere levensverwachting en dus huwelijksduur; Daaruit volgt dat men het huwelijk wil herleiden tot een sociaal contract. In het AR was er enkel de mogelijkheid van scheiding van tafel en bed die vanuit het kerkelijk recht werd toegestaan. Met de franse revolutie krijgen we het burgerlijk huwelijk en de mogelijkheid tot echtscheiden, wat dan ook explosief toenam. In Gent en Brugge werden er tussen 1794 en 1804 200 tot 300 echtscheidingen uitgesproken. In de helft tot 3/4 was de grond fysiek geweld en kwaadwillige handelingen. Dronkenschap, echtelijke ontrouw en incomatibilité de caractères waren de andere gebruikelijke redenen.

Jaar maand begin:1700Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:2000Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

In de loop van de 18e eeuw vereist de properheid eigen borden, glazen, messen lepels en vorken. Het gebruik van de vingers wordt taboe. Voedsel vanuit de gemeenschappelijke schaal moest eerst naar het eigen bord en vandaar pas naar de mond. Er heerste dus een soort besmettingsvrees; Ook soep moest men eerst uitscheppen in het eigen bord, en niet met de eigen lepel. Ongepast zijn boeren, spuwen, vaak en hard zijn maag laten horen. Alles wat te maken had met lichaamsopeningen werd verdrongen naar de kleinste oorden van het persoonlijke leven. Verfijning van de tafelmanieren gaat gepaard met matiging in het eetgedrag.

Jaar maand begin:1700Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

In de Middeleeuwen was eten een kwestie van spektakel; dus kwantiteit verhoogd met verrassingseffekten van bereiding. Vanaf de achttiende eeuw kijkt men minder hoe het eten er uit zag, maar heeft men meer oog voor smaak. In de Middeleeuwen was het gebruikelijk water en handdoek aan te bieden om de handen te wassen, in 1675 schrijft men dat dit gebruik enkel nog voor de bovenste sport van de maatschappelijke ladder was voorbehouden. Bij het uitspreken van de zegen namen de heren hun hoed af, die ze daarna weer opzetten. Alvorens een man een hoger geplaatste vrouw bediende, tikte hij aan zijn hoed. Alleen de koning at met ontbloot hoofd. Men moest aan tafel rechtop zitten en de ellebogen weg van de tafel houden.

Jaar maand begin:1700Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700geld, lonen

Regio: Nederland

De daglonen lagen in de 18e eeuw op het platteland in het westen van Nederland rond de 1 gulden per dag, in het zuiden en oosten lag dit tussen de 10 stuivers en 1 gulden per dag. Voor een vakman iets meer, voor een knecht wat minder. In en rond de steden lagen de loonkosten hoger (het dubbele). Er werd onderscheid gemaakt tussen inhuren ‘met de kost’ en inhuren ‘op eigen kost’. In het eerste geval kreeg met niet alleen dagloon maar ook de kost en eventueel een slaapplaats. Omdat de kosten van levensonderhoud het belangrijkste deel van de uitgaven vormen, kon een lager dagloon met kost, meer waard zijn dan een hoger dagloon zonder kost

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:1799Boek:https://geneaknowhow.net/

Repositoryinternetsite

1700sociale ontwikkelingen

Regio: Nederland

De Hollanders zweerden in de 17de eeuw bij de Calvinistische bijbel. De dagelijkse pot bestond uit groentengerechten en zuivelproducten. In de steden gebruikte men vier maaltijden per dag. Om vijf of zes uur 's ochtends at men brood, boter en kaas en dronk men melk of bier. Het middageten bestond uit soep van groenten en melk, een visgerecht, een vleesgerecht ofwel alles in één in de vorm vorm hutsepot. Als nagerecht kwamen er fruit, wafels of pannenkoeken op tafel. Het lichte namiddagmaal omvatte brood, kaas, amandelen of druiven, en bier. Als avondmaal werd de restant van het middagmaal opgediend, zo rond 21 uur, aangevuld met boter en kaas. De Hollanders aten overvloedig en stevig, doch weinig verfijnd. De patriciër die extra lekker wou eten ging naar de taverne.

In de 18de eeuw was de koffie zo ingeburgerd en betaalbaar dat er gedurende de hele dag kopjes van werden gedronken, zwart, behalve het eerste 's ochtends dat een wolkje melk erbij kreeg. (uit: https://keukengeheimen.homestead.com/eten.html)

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1700demografie

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

pp102. Wij kunnen de achteruitgang van deze ambachtsgilden inroepen als een der oorzaken van de daling van het bevolkingscijfer in de eerste helft van de 18e eeuw. P105 Vergeleken met de 17e eeuw is de 18E minder rijk aan nieuwe gebouwen, Dat geldt vooral voor de eerste helft van dit tijdperk ; het waren kommervolle jaren en het bevolkingscijfer nam bedenkelijk af. Sedert 1750 wordt er evenwel weer meer gebouwd. De nieuwe huizen zijn ook groter en nemen soms zelfs de plaats in van twee of meer van de vroegere woningen.

Jaar maand begin:1700Auteur:Van Werveke Hans

Jaar maand einde:Boek:Gent, Schets van een Sociale Geschiedenis

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700economie

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

In de 18e eeuw behoorden alle gentse slagers tot zes families, waarvan er één zestig van de 116 kramen had in het Grote Vleeshuis van de stad in 1791 en twee andere 47. De Gilden werden steeds meer genootschappen waarvan het lidmaatschap van vader op zoon overging. De greep van de gilden was in Gent in die periode krachtiger geworden dan in de Middeleeuwen. De regering probeerde ze af te schaffen maar het concept edict opgesteld in 1784 door de Oostenrijkse regering werd nooit afgekondigd. De gilden hadden raadzetels in het bestuur en zware schulden. Als ze afgeschaft werden, wie zou ze dan moeten betalen? De regering kon dus weinig. De wet Le Chapelier zou in 1795 door de Fransen opgelegd de gilden afschaffen.

Jaar maand begin:1700Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Door de sterke bevolkingsgroei begin 18e eeuws verminder de oppervlakte van de kleine bedrijven steeds meer. Grote landgoeden bleven groot, doordat de erflaters rijk genoeg waren om voor de erfgenamen grond bij te kopen. Bij de kleine bedrijven werd steeds verder opgesplitst. Op het einde van de 18e eeuw beschikte zeven op de tien gezinnen over minder dan 2 ha . Honderd jaar eerder was dat slechts vijf op tien. (pp44)

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

In de loop van de 18e eeuw steeg de welvaart van de landbouwbevolking spectaculair. Zowel bij de paardenboeren, middelgrote als keuterboeren. De keuterboeren gingen zich ook meer toeleggen op huisnijverheid (weven) Dagloners en landloze wevers bleven gedurende de volle 18e eeuw bij de zware behoeftigen. Handelaars en ambachtslui hadden de cirisperiode 180-1699 beter doorstaan dan de boeren. In de loop van de 18Eeeuw raakten steeds meer van hen in de schulden. Het waren zij die dan ook verantwoordelijk waren voor de eerder schaarse oproerbewegingen op Vlaamse platteland in 18e eeuw. Dezelfde groepen waren de drijvende kracht achte de Bokkenrijdes in Limburg in 2e en 2e kwart van 18e eeuw. Deze beroepsgroep leed zwaar onder zijn wegzakken van middenklasse naar de lagere status. De verarming vanaf 1760 nam volop toe. Ze kondigde mogelijk de algemene verpaupering van het 2e kwart van de 19e eeuw aan, door de teloorgang van de huislinnennijverheid. (pp 101 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Onze voorouders aten alles met een klein vuistlepeltje, diep en rond, gemaakt uit hout of metaal (ijzer, tin, koper) dat met de vuist werd vastgehouden Pas in de loop van de 18e eeuw wordt de lepel langer en spitser en minder diep. Het mes werd met de vuist vastgehouden en diende om hompen af te snijden en de kleinere stukken te spietsen om ze zo op te eten. Het gebruik van de vork begint pas in de 18e eeuw op te komen hoewel het al einde 16e eeuw ion Vlaanderen bekend was. (pp 171 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700woningbouw

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Om te zitten had men in de 17/18e eeuw niet noodzakelijk een meubel nodig. Leunen of hurken was zeer gebruikelijk. Door van jongs af aan te hurken, rekken de leden zo dat men op oudere leeftijd dat ook nog makkelijk kan doen. Zitten kon men ook op een hoopje stro, vodden vlas of een stuk stronk of houtblok. Als echte zitmeubels is de meest populaire de lage driepikkel (drievoet, schamel, melkstoel) Voorts vierpotige zitblokken al dan niet met rugleuning (blokstoelen) ; Daaruit zijn dan andere soorten gegroeid zoals de biesstoel, wissenstoel, sierlijke saelstoelen en dronckaertstoelen Volgens de prijzers had een stoel destijds de waarde van circa één schelling. Uit de blokstoel komt ook de zetel voort, die toen niet meer was dan een armstoel met eventueel een hogere rugleuning en wat snijwerk. Een manszetel was elf schellingen waard. De lijs of kofferbank bood naast zitmogelijkheid ook gelegenheid als kofferruimte. De lijs had een rugleuning en armleuning. Sittecussens waren ook heel frequent zodanig zelfs dat ze vermoedelijk niet in de staat van goed werden opgenomen. Tenslotte is er de gewone sittebanck die ook aan tafels aangeschoven konden worden ((pp 174 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700demografie

Regio: Vlaanderen

verband tussen vrije dagen en huwelijksperiodes : toegenomen arbeidsdruk in de zomenmaanden en weinig huwelijken tegen hoge aantal huwelijken in april mei en juni, periode met veel kerkelijke feestdagen waarop alle arbeid verboden was . Maart, vastenmaand, kent dan weer een terugval in aantal huwelijken. Na de oogstperiode stijgt het aantal huwelijken (in: Oost Vlaamse Zanten LXXVI- 2001-1 p40, zie ook bibliografie op p 47)

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:1800Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1700demografie

Regio: Vlaanderen

In het Ancien Regime hield men zich in Vlaanderen vrij goed aan het verbod van de kerk om tijdens de vasten en de advent een huwelijk te vieren (tot aan de 1 WO zelfs) . In volle zomer zijn er ook geen huwelijk wegens het veldwerk. (ook de steden leefden in het Ancien Régime mee met dat tempo) . Maart, juli, augustus en september en december zijn geen huwelijksmaanden. In de 20e eeuw met het van kracht worden van de jaarlijkse vakantie zijn het juist die maanden (augustus en vooral juli) die de huwelijksmaanden worden.

Jaar maand begin:1700Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:1800Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700economie

Regio: Vlaanderen

In de 18e eeuw, de eeuw van de revoluties op politiek, economisch, sociaal, wetenschappelijk en filosofisch vlak, leefde 4/5 van de bevolking van de landbouw. Maar handel industrie en vervoer en bankwezen beginnen een steeds belangrijker rol te spelen. De meeste grootgrondbezitters behoorden tot de adel, een diverse groep die zowel deels slachtoffer werd van verarming als deels driftig deelnam aan de zich ontwikkelende sectoren van de economie (metaal, textiel en mijnbouw) . Tot de kleine groep rijke boeren behoorden een 600.000 mensen, die hun land bewerkten met de hulp van dagloners (journaliers). Ook een aantal handelaars en reders behoorden tot de groep grootgrondbezitters, die niet hun landgoeddomeinen zelf bewoonden. De overgrote meerderheid der boeren had nevenactiviteiten (dagloner en wever) nodig om te overleven. Een zeer omvangrijke groep vormden de bedelaars, zwervers en kleine misdadigers. In zijn geheel geen statische maatschappij, de bourgeois probeerde tot de adelstand verheven te worden en de adel hield zich bezig met meritocratische bourgeois activiteiten.

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:1800Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Regio: Vlaanderen

In welke mate weerspiegelt de bekwaamheid om de eigen naame te schrijven lees- en schrijfvaardigheid? Het is mogelijk dat iemand die geen jota kan lezen, toch in staat was om een handtekening tezetten. .. Een onderscheid maken tussen regelmatig en vloeiend geschrift tot krampachtige hanepoten. .. Heeft men wekenlang geoefend om toch op de grote dag zijn naam te kunnen zetten. (E. Put De Cleijne schoolen p223) Tot in de 19e eeuw leerde men eerst spellen en lezen -belangrijk vanuit religieus oogpunt - en daarna mocht men overgaan naar de schrijfklas. Schrijven had meer een praktisch nut. Een handtekening zetten was vaak al meer dan voldoende. Het is dus niet zeker dat zij die ondertekenden met een kruisje ook onkundig waren in het lezen.

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1700sociale ontwikkelingen

Regio: Vlaanderen

Bier - Jenever : brandewijn en jenever waren in de 18e eeuw goedkoper dan bier. Na het verbod op de korenbranderij in 1713 kende de jenevercultuur in de Zuidelijke Nederlanden een snelle verspreiding. (in: Oost Vlaamse Zanten LXXVI-2001-1 p38)

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:1800Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1700sociale ontwikkelingen

Regio: Vlaanderen

Er waren de huisarmen en de uitbestede armen. Huisarmen waren zij die nog wel in hun huisje woonden maar nu en dan dringend behoefte hadden aan hulp in natura. Uitbestede armen waren alleenstaande arme mensen die dan tegen betaling door de H. Geest werden ondergebracht bij andere mensen van het dorp. Daar kwam dus een geldelijke vergoeding bij te pas voor de verzorging. Het organisme dat zich om de armen bekommerde werd genoemd: de Tafel van de H. Geest ofwel kortweg: de H. Geest. De mensen die daarmee belast waren, waren de H. Geestmeesters, de Armenmeesters of de momboors, de voogden. (uit: https://www.actagena.org/SPR%20H%20Geest.htm)

Jaar maand begin:1700Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1701

Regio: Europa

Spaanse Successie oorlog 1701-1714 (Oostenrijk wil spaanse kroon voor zijn 2e zoon, Lod XiVB voor zijn kleinzoon) oostenrijkse successieoorlog 1744-1748

Maria Theresia 1740 - 1780 Jozef II 1765-1780 -1790 oostenrijkse successieoorlog 1744-1748 1792-1806 Keizer Frans II (Laatste keizer van het Heilig romeinse rijk 1792-1806;) 1806-1836 Keizer Frans II (niet meer als Keizer van Duitsland) 1835-1848 Ferdinand I van Oostenrijk 1848-1916 Keizer Frans Jozef I van Oostenrijk

14/7/1789 bestorming Bastille Assemblée Nationale - Constituante 1789 - 1791 Legislatieve 1791-1792 republiek 21/9/1792 schrikbewind (Terreur) 1793-1794 (comité de salut public Robespierre) directoire 1795-1799 consulaat 1799-1804 (coup van de 18e brumaire door Napoleon ) keizerrijk 1804-1815

Jaar maand begin:1701Auteur:

Jaar maand einde:1916Boek:

Repository

1703sociale ontwikkelingen

Regio: Nederland

Siman Shama noteert in Overvloed en Onbehagen dat de Nederlanders flinke eters zijn die alles lekker vinden als het maar veel is. Moralisten proberen daar een dam tegen op te werpen door matigheid te preken. Ook de arts Johan van Beverwijck meent dat matig eten, pest dysenterie, pokken, reuma , koortsaanvallen en slapeloosheid konden voorkomen. In tegenstelling met de rest van Europa was het voedingspatroon van de Nederlanders klasseloos. Iedereen at ongeveer hetzelfde op hetzelfde ogenblik, nl brood, kaas, boter, vis, pasteien, bier, karnemelk en wei. De hutsepot of stoofschotel van vlees en groenten was het ware vaderlandse voedsel. Het was evenwichtig, stevig, gezond, krachtig eenvoudig en duurzaam. In de andere delen van het Europa was het anders en armmoediger.

Jaar maand begin:1703Auteur:Nijssen Peter

Jaar maand einde:Boek:Schransen en schraalhansen

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1706inkwartiering

Regio: Brabant

Tijdens de Spaanse Successieoorlog werd het land van Gaasbeek zwaar getroffen door troepenbewegingen en kantonnementen. Met de ermee gepaard gaande vernielingen van akkers, plundering enz. Hierna kwam een rustiger periode tot de Franse revolutie. De bevolkingstoename is aanzienlijk.

Jaar maand begin:1706Auteur:

Jaar maand einde:1709Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1706plundering

Plaats:MerelbekeRegio: Oost Vlaanderen

In juni 1706 roofden Franse troepen eenenveertig paarden van de Hollanders die tegen hen te velde trokken. Toen de Fransen in 1708 weer voor de poorten van Gent stonden, vestigde de beruchte Marlborough, van wie sir Winston S. Churchill een directe nazaat was, zijn hoofdjkwartier te Merelbeke. De Gentenaren die hem hier kwamen smeken hun stad van het oorlogsgeweld te willen sparen, zond hij wandelen. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1706Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1709klimaat

Plaats:GAASBEEKRegio: Brabant

Inden jaere 1709, daer eanen bitterlijcke kau ende schroemelijcken vordts, beginnende van op drij koninghen avondt, als wanneer de legers vande ghealieerden van Rijsel voer een deel sijn afkoemen tot de garnesoenen naer dese nederlandschs steden, soe datter veul als dan sijn bevroesen ende daer naer ock veul mensen ende beesten bij ghebreck in veul plaedtsen boven dien de apprekoese boemen, perse boemen, notelere boemen, eyke boemen, ende om in kordt te segghen van alle sorten van boemen. Maer dat meest jamer ende te geweenen is om de groeten dierte ende hongersnoodt der mensen is dat bevroesen sijn gheweest bijnaer alle herte graenen, soe terwe, koeren als gheerst dat men in veul plaedtsen soe veul niet en heft konnen vergaerde en om wat te saen (zaaien) (Eigen Schoon en de Brabander LV, 7-8, 1972)

Jaar maand begin:1709Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1709wolven

Plaats:WezemaalRegio: Brabant

In de omgeving van de abdij Vrouwenpark te Wezemaal liepen 22 wolven rond. (Eigen schoon en de Brabander LXXVI 11-12, 1993 pp459)

Jaar maand begin:1709Auteur:

Jaar maand einde:1710Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1709mislukte oogst

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Jaren van hoge graanprijzen (mede door de Spaanse Successieoorlog van 170-1713 (p32, Het einde van de onveranderlijkheid, Arbeid, bezit en wonen in 17/18e eeuw)

Jaar maand begin:1709Auteur:

Jaar maand einde:1710Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1713vredesverdrag

Regio: België

Verdrag van Utrecht: einde van de Spaanse bezetting en begin van de Oostenrijkse tijd. Einde van de Spaanse Successieoorlog begonnen in 1701

Jaar maand begin:1713Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1713vredesverdrag

Regio: Frans Vlaanderen

Bij de vrede van Utrecht in 1713 kreeg Vlaanderenr een aantal gebieden terug, maar het zuidelijkste deel van het oude graafschap Vlaanderen bleef nu definitief in het bezit van het Frans vorstenhuis.

Jaar maand begin:1713Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1713ziekte

Regio: Nederland

Het platteland van de Nederlandse Republiek wordt ernstig getroffen door veepest. Grote delen van de veestapel gaan verloren. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1713Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1713vredesverdrag

Regio: Zuidelijke Nederlanden

In Utrecht wordt vrede gesloten tussen Engeland, Pruisen, Portugal, Savoye en de Republiek enerzijds en Frankrijk anderzijds. De belangrijkste bepalingen uit het verdrag luidden: De Zuidelijke Nederlanden komen onder Oostenrijks bestuur. De Zuidelijke Nederlanden onder Staats-Engels bewind tot een definitieve barrièreregeling met Karel VI van Oostenrijk is gemaakt. De Republiek krijgt een deel van Opper-Gelre. (uit : https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1713Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1715vredesverdrag

Regio: Zuidelijke Nederlanden

Oostenrijk en de Nederlandse Republiek sluiten een Barrièretraktaat. Dit document wordt meeondertekend door de nieuwe koning George I van Engeland. De belangrijkste bepalingen luidden: De Republiek krijgt het recht garnizoenen te leggen in een groot aantal plaatsen in de Zuidelijke Nederlanden. De Oostenrijkse keizer betaalt voor het onderhoud van die garnizoenen jaarlijks ƒ 1.125.000,-. De Schelde blijft gesloten, de handel op Indië blijft verboden voor de Zuidelijke Nederlanden (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1715Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1717klimaat

Regio: Nederland

Stormen en overstromingen teisteren grote delen van Groningen, de Friese kust en de Zaanstreek. In Groningen komen 2000 mensen om. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:25/12/171 Jaar maand begin:1717Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1719droogte

Plaats:GAASBEEKRegio: Brabant

Item van alle mensen die leven en isser noent sulke droechte ghesien ghelijcker int jaer 1719 sien i sghewest vande maendt julius tot in october is de suen (Zuun) gheheel droeght ghewest om te labeuren, de beek van Gaasbeek ock daer omtrent soe langhe, de wijden gans uitghebrant, soe dat de mensen stoeit ende blaederen vande boemen hebben moeten soecken om voer de beesten te eeten ende grachten veyvers alle sijn uytghedroeght ghesest tot november 1719 (uit : liber baptizatorum conjugatorum et mortuorum parochiae Sti Petri ad vincula in Audenaken et Berchem Sti Laurentii 1663-1778 Oudenaken, pastoor J Hoebancx) ) (in: Eigen Schoon en de Brabander LV, 7-8, 1972)

Jaar maand begin:1719Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1719sociale ontwikkelingen

Plaats:PAMELRegio: Brabant

Onderwijs te Pamel: de leervakken omvatten lezen en schrijven, spel- en spraakkunst, rijmen en dichten, rekenen, herleiding van allerlei munten, maten en gewichten, praktische meetkunst, geschiedenis, aardrijkskunde, en godsdienstleer. Alles werd onderwezen in het Vlaams, Frans werd als tweede taal onderwezen. (in Pamel werd in 1824 de school een "Frans pensionaat") . In 1842 komt de wet op het onderwijs in voege. (Eigen Schoon en de Brabander XLVI 11-12, 1963)

Jaar maand begin:1719Auteur:

Jaar maand einde:1842Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryEigen Bibliotheek

1720economie

Regio: Frankrijk

Fresnes-sur-Escaut (premiere houille trouvee en France en 1720)

Jaar maand begin:1720Auteur:

Jaar maand einde:1720Boek:

Repository

1720sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

Het loon van een ongeschoolde arbeider uit Gent per dag bedroeg in 1720-21 "26 groten Vlaams". (Scholliers E, Verlinden C, ea Dokumenten voor de geschiedenis van prijzen en lonen in Vlaanderen en Brabant, Deel II, (XIV-XIXe eeuw), Brugge, De Tempel, 1965, p 421-432)

Jaar maand begin:1720Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1722demografie

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Vanaf 1722 ging de bevolking weer aangroeien. Dit was te danken aan de massale invoering van de aardappel, de bloei van de linnennijverheid, het verminderen van epidemieën en mislukte oogsten en het wegvallen van militaire expedities met plundinge en enorme fiscale druk (pp32 Het einde van de onveranderlijkheid, Arbeid, bezit en wonen in 17/18e eeuw)

Jaar maand begin:1722Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1724voeding

Plaats:BRUSSELRegio: Brabant

Brussel zou een taverne per twintig huizen hebben gehad in de 18e eeuw. Mechelen had er 3,6 per duizend inwoners in 1724. In Leuven dronk men 339 liter bier per inwoner in 1775 en 271 in 1785. Na het midden van de 18e eeuw werd Leuven het centrum van de bierbrouwerij in de Oostenrijkse Nederlanden. In 1723 waren er 49 brouwerijen. En 1750 werd een kanaal naar Mechelen gegraven om het bier makkelijker te kunnen vervoeren (pp214 en 248))

Jaar maand begin:1724Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1730sociale ontwikkelingen

Regio: Nederland

in de jaren 1730, 1760 en 1790 volgt er een golf van sodomiejacht in het gewest Holland.. Op het einde van de 18e eeuw maakt men ook jacht op lesbiennes.

Jaar maand begin:1730Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1730sociale ontwikkelingen

Regio: Vlaanderen

Dagloon exclusief voeding lag tussen de 5 en 10 stuiver in het midden van de 18 e eeuw in de streek Tielt Kortrijk. (in: Oost Vlaamse Zanten LXXVI-2001-1 p39)

Jaar maand begin:1730Auteur:

Jaar maand einde:1780Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1736sociale ontwikkelingen

Plaats:MarkegemRegio: West Vlaanderen

Op Ter Hoyen een ca 50 ha grote hoeve in Markegem bij Tielt tussen 1736 en 1781werkten zes categorieën dienstboden: meiden, knechten, herders, koewachters, paardenknechten en wevers. Het loonverschil tussen de maerte en de kleyne maerte bedroeg in 1730-35 54% en in 1770-1775 39%. Lonen van mannen was sterker gedifferentieerd. Ca 1770 schommelde loon van minst betaalde kenchten tussen 18 en 30 gulden. Beter betaalden haalden 36 à 48 gulden par jaar. De paardenknecht of 'bouver' traditionele vertrouwensman van de boer kreeg 42 à 48 gulden plus nog een kleine vergoeding na zaaiperiode en een percentage op verkoop zelf opgeleide veulens . Herders hoewel scheef bekeken door de bevolking verdienden het meest, mn 65 à 80 gulden ze werden niet op einde arbeidsovereenkomst betaald maar per maand. Alle dienstboden kregen bovendien voeding als extra plus nog enkele kledingsartikelen (maar onvoldoende om alle te "bedekken") (in: Oost Vlaamse Zanten LXXVI-2001-1 p32 ev)

Jaar maand begin:1736Auteur:

Jaar maand einde:1781Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1739diefstal

Regio: Lande van den Vrye

Talrijk zijn de Gipten, Zigeuners of Egyptenaren die de streek onveilig maken. Het blijkt dat deze Zigeuners van uit Duitsland naar onze contryen zijn afgezakt. Inderdaad in dat land heeft men eeuwen lang maatregelen tegen hen uitgevaardgd met het doel hen te verdrijven. (Zelfde feiten in 1612, 1556)

Jaar maand begin:1739Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1739industrialisering

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

In 1739 reeds werd er een fabriek opegricht van fustein en bombazijn, van wefsel dus die ten dele uit katoenen draden bestaan. Andere volgden weldra, waarvan sommige honderden arbeiders werk verscahften. Hierna kwamen fabrieken van katoenfluweel, siamois, en weverijenen voor katoeneen kousen. In 1752 werd een eerste spinnerij van pitten voor gewone kaarsen en altaarkaarsen en voor lampen opgericht, maar de oudste eigenlijke spinnerij dateert van 1763

Datum begin:1/01/1739 Jaar maand begin:1739Auteur:Van Werveke Hans

Datum einde:1/01/17 Jaar maand einde:Boek:Gent, Schets van een Sociale Geschiedenis

RepositoryEigen Bibliotheek

1740sociale ontwikkelingen

Regio: Duitsland

Frederik de Grote : Est ist auf dem platten Lande genug wenn sie ein disgen lesen und schreiben lernen; wissen sie aber su fiel, so laufen sie in die Städte und wollen Sekretairs und so was werden.

Jaar maand begin:1740Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1744ziekte

Regio: Nederland

Het platteland van de Republiek wordt wederom getroffen door de Veepest. Een groot deel van de rundveestapel gaat verloren. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1744Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1744inkwartiering

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

Tijdens de oorlog tegen Maria Theresia verbleven eenheden van het Engelse, Hollandse en Hannoverse leger gedurende drie maanden te Beernem, . Kort nadien op 11 mei 1745 had dan de vermaarde slag van Fontenoy plaats, waaraan deze strijdkrachten deelnamen. Tijdens hun verblijf te Beernem hebben zij er veel schade aangericht. Tot vergoeding hiervoor werd door het Hoofdcollege van den Lande van den Vryen een schadeloosstelling van 150 pond groten toegestaan. Uitbetaling gebeurde pas isn 1775-76 (Kerkarchief van Beernem)

Jaar maand begin:1744Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:1745Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1749sociale ontwikkelingen

Regio: West Vlaanderen

kostprijs medische consultatie 1749-1771 in streek Kortrijk - Tielt bedroeg ca 75-80% van een dagloon van een volwassen mannelijke arbeider (in: Oost Vlaamse Zanten LXXVI-2001-1 p41 ev)

Jaar maand begin:1749Auteur:

Jaar maand einde:1771Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1750diefstal

Regio: Frankrijk

De oorzaken van de boerenopstanden in Frankrijk in de 2e helft van de 18e eeuw waren de sterke bevolkingsaangroei, de voedselvoorziening die in het gedrang kwam, de landerijen ware te klein om in de eigen behoeften te voorzien. De grootgrondbezitters bleven op hun rechten en legden steeds meer beslag op de gemeenschappelijke gronden. Wijnbouw en textielindustrie raakten in verval. de criminaliteit schreerde hoge toppen in de tweede helft van 18e eeuw. Het aantal misdaden op het platteland steef met 300%. Roversbenden zorgden voor een ware terreur. De berichten van een volkopstand door broodgebrek in Parijs in 1789 staken het vuur in de lont op het platteland, dat zich keerde tegen de heren, wiens kastelen werden leeggeplunderd en platgebrand.

Jaar maand begin:1750Auteur:

Jaar maand einde:1800Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1750sociale ontwikkelingen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Van 1750 af wordt Vlaanderen ook een exporteur van broodgranen. Het belangrijkste exportproduct bleef linnen. Door de lage graanprijzen kon tegen een lagere stukprijs gewerkt worden en waren de afgewerkte producten heel goedkoop en concurrentieel in het buitenland. Bijkomend voordeel is de invoering van de aardappel, die de kosten van levensonderhoud mee hielp drukken. Het benodigde gezinsbudget per jaar in 18e eeuw bedroeg ca 3.000 stuiver of 25 pond. Tijdens de 2e helft van de 17e eeuw en begin 18e moesten loontrekkenden ca 5.000 stuiver uitgeven voor de meest noodzakelijke dingen. In de laatste twintig jaar van de 18e eeuw steeg het budget naar 4.000 stuiver. In de periode 1720-1780 hoefde men relatief weinig te werken om in z'n levensbehoeften te voorzien. De daaruit voortvloeiende vrije tijd werd door de landlieden besteed aan huisnijverheid. Dat leverde bijkomende inkomsten op waarmee vooral de keuterboeren onroerend goed aankopen. Daardoor kwam er een beperkter pachtgoedaanbod en stegen tussen 1750-1760 de pachtprijzen stevig. Vanaf 1780 komt daar een graanprijsstijging bij. Voor de landloze werkers (wevers,keurterboeren enz) betekende dit een dramatische koopkrachtdaling.(pp 114 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Jaar maand begin:1750Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1750sociale ontwikkelingen

Regio: Vlaanderen

Tabaksverbruik ; in de 2e helft van de 18e eeuw bedroeg het gemiddelde tabaksverbruik zo'n 800 gram per jaar (in: Oost Vlaamse Zanten LXXVI-2001-1 p38)

Jaar maand begin:1750Auteur:

Jaar maand einde:1800Boek:

Repository

1750politiek

Regio: West Europa

de prerevolutionaire inspiratie van de massa was niet ingegeven door de Filosofen maar kwam voort uit de pamfletten, geschreven door marginale figuren die voortdurend moesten onderduiken en in miserabele omstandigheden leefden. Een soort querulanten die inspeelden op de irrationaliteit die bij de massa leefde, de hersenschimmen over een komend paradijs, de sexuele ontaarding van de rijken en koningen. Tegen de tijd dat de Franse revolutie zou uitbreken, was de economische situatie ronduit slecht voor de gewone man en vrouw. Een sterke bevolkingstoename, gepaard gaande met stijgende graanprijzen (misgoost van 1789) en grote werkloosheid. Door het handeslverdrag tussen Frankrijk en Engeland van 1786 werden beider markten opengesteld, enerzijds voor frans landbouwprodukten en anderzijds engels industriële produkten. Tenslotte was er ook de financiële crisis van de franse staat door de enorme staatschuld (rente op leningen). De ministers van Financiën van Lodewijk XVIe probeerden nog structurele hervormingen, uniformiseringen, decentralisatie bij de koning door te drukken, maar de conservatieve omgeving (raadgevers) van de koning verijdelden dit. Op 16 augustus 1788 werd het staatsbankroet afgekondigd. De initiatieven tot rationalisering kwamen te laat, maar zouden met succes ten uitvoer gebracht worden tijdens de revolutie.

Jaar maand begin:1750Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1763economie

Plaats:BRUGGERegio: West Vlaanderen

Bij de ontwikkeling van de suikerraffinage vanaf het midden van de achttiende eeuw, bleef Brugge niet ten achter. In West-Vlaanderen was de suikerproductie, met uitzondering van een bedrijfje in Ieper, een Brugse activiteit. (1) (18de-eeuwse Brugse suikerfabrikanten Goddyn : Bij de telling van 1763 stelde hij vier personen te werk en produceerde hij jaarlijks 12.000 pond kandijsuiker, 40.000 pond witte bloemsuiker, 36.000 pond blokjes suiker en 60.000 pond stroop, in totaal dus een 65 Ton. De verkoop hiervan gebeurde voornamelijk in Brugge en het Brugse Vrije, maar ook in Ieper en in Frankrijk. De grondstof werd ingevoerd via Frankrijk, Engeland en Holland. De raffinaderij was ondergebracht in de handelslokalen die Goddyn in de Zuidzandstraat bezat. In 1728 had hij "De Groote Naelde" en "De Cleene Naelde" (vroeger gildenhuis van de schijnwerkers) aangekocht, later aangevuld met twee achterliggende huizen in de Korte Vuldersstraat, die gebruikt werden voor "rafinade en pakhuis". (1) L. VAN ACKER, Suikerbiet en Bietsuiker in West-Vlaanderen, Biekorf 1993, blz. 105-127. (2) L. TEETAERT, Bijdrage tot de studie van de ondernemende stand te Brugge in de XVIII de eeuw (1740-1780), De Gidsenkring 1968. (3) Yv. VAN DEN BERGHE, Jacobijnen en Traditionalisten. De reacties van de Bruggelingen in de revolutietijd (1780-1794), Brussel 1972, blz. 48. ) (3) Ph. MOUREAUX, La statistique industrielle dans les Pays Bas à l'époque de Marie-Thérèse, Brussel 1974, blz. 366 op https://user.online.be/~sk001007/AndriesVandenAbeele/brugse_suiker.htm)

Jaar maand begin:1763Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1770demografie

Plaats:KOKSIJDERegio: West Vlaanderen

De Simoenskapel uit 1216 in de nabijheid van de duinen, bleef in gebruik tot het jaar 1705. Toen liet pastoor Norbert Provoost een nieuw kerkje bouwen op de plaats van de huidige. In 1759 bedroeg de bevolking van Koksijde - St.-Walburga 319 personen, in 1794, 328. Een 'Loper van de Landen' bestond reeds in 1770 ; in 1790 werd de gemeente in vier 'sectien' verdeeld. De uitroeping van de Franse Republiek greep plaats op 22.9.1792. De 'Hoofdman' van de parochie wordt nu 'agent municipal' , in 1798 'maire'. Vanaf 1796 mochten de kerkklokken niet meer worden geluid, de kerk bleef gesloten van 1803 tot 1813 ; voor de eredienst waren de bewoners aangewezen op de St.-Walburgakerk te Veurne. Op 18 mei 1796 werden 341 inwoners en 61 woningen geteld. (uit : https://www.koksijde.be/historisch/18de_eeuw.htm)

Jaar maand begin:1770Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1779droogte

Regio: België

In 1779 brak voor België een rampspoedige tijd aan. Een schroeiende zomerhitte en een langdurige droogte veroorzaakten schrijnend tekort aan groenten en drinkwater. Dysenterie of rode loop brak uit en duurde tot 1783.

Jaar maand begin:1779Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1780wolven

Plaats:SINT-PIETERS- Regio:Brabant

Naast de belastingen die de mensen hier moesten betalen onder vorm van Bede, twintigpenning en hoofdgeld, werden zij de 18 de eeuw nog getaxeerd voor een ander doeleinde: de patrouille. Er was namelijk van hogerhand beslist dat ieder volwassen en gezond manspersoon moest deelnemen aan de nachtelijke bewaking der velden. Diegene die niet wenste mee op wacht te trekken, moest belasting betalen opdat iemand anders zijn taak zou overnemen. Deze patrouille werd gelopen voor 3 dorpen die hadden samengeslagen: Rode, Kortrijk en Holsbeek. Klaarblijkelijk was deze nachtwacht wel nodig om de streek te beschermen tegen rovers en tegen wilde dieren: In 1781 werden te Rode nog plakkaten uitgehangen tegen de wilde varkens en in de rekeningen van het dorp, berustend op de pastorie, lezen we dat in 1780 alhier 1 wolf werd gedood, 4 in 1781, 1 in 1787. Voor deze wolven werd een premie van 6 stuivers betaald. Eveneens vinden we vermeld dat koster Demarsin betaald werd voor het reinigen der "fusieken" de geweren. Ook minder aangename karweitjes moesten opgeknapt worden door de bevolking: zo lezen we in een rekening van 1791 dat iemand door huzaren werd opgeeist om hem de weg naar Aarschot te wijzen. Die werd meegenomen tot ze in Aarschot aankwamen. De gemeente moest het slachtoffer van deze gedwongen dienst daarvoor betalen. In 1791 kwamen hier tot tweemaal toe ronselaars aan om soldaten te werven. Deze ronselaars moesten 4 dagen gelogeerd worden op kosten van de gemeente. (uit : https://www.actagena.org/SPR%20Bevolking.htm)

Jaar maand begin:1780Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1781administratief

Regio: Oostenrijkse

Het Tolerantiedecreet werd op 12 november 1781 uitgebreid tot de Oostenrijkse Nederlanden. Het verleende burgerlijke tolerantie aan niet-katholieken. Het impliceerde dat staatsambten voortaan openstonden voor alle burgers, ongeacht hun geloof en dit ten bate van het algemeen welzijn. De dominante positie van de kerk werd verder aangetast door de verstaatsing van het burgerlijk huwelijk in 1784.

Datum begin:12/11/178 Jaar maand begin:1781Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1783sociale ontwikkelingen

Regio: Oostenrijkse

Jozef II besloot de kloosters van contemplatieve orden, die hij als sociale parasieten beschouwde te sluiten. Tussen 1783 en 87 werden er 163 gesloten (121 vrouwenkloosters en 4à mannenkloosters). In een tweede fase moesten de overtollige huizen van de bedelorden worden opgeheven, wat evenwel niet lukte, maar hij maakte de intrede in een dergelijke orde wel haast onmogelijk. Het einddoel van Jozef II was een verbetering van de parochiale indeling en werking. Teveel geestelijken verbleven in de stad terwijl het platteland verstoken bleef van zieleherders. Voorts probeerde de keizer de uitwassen van de volksvroomheid in te dammen; processiekultuur, bedevaarten, beewegen, broederschappen en begrafenissen. De verplaatsing van de kerkhoven naar een afgelegen plaats zette kwaad bloed. Explosief werd de situatie toen hij in Leuven een keizerlijk Seminarie generaal met door hemzelf benoemde professoren oprichtte.

Jaar maand begin:1783Auteur:

Jaar maand einde:1787Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1784demografie

Regio: België

in 1784 schatte de regering de bevolking vand e Oostenrijkse Nederlanden op 2273000 (vermoedelijk tot op 5% nauwkeurig) . Het huidige België en Luxemburg moeten dus zo'n 2,600,000 inwoners geteld hebben.

Jaar maand begin:1784Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1784administratief

Regio: Oostenrijkse

Door het edict van 2!/09/1784 werd een volledig burgerlijk huwelijkswetgeving doorgevoerd. Het contract tussen de twee huwende partijen was voortaan onderworpen aan de burgerlijke wet. Met de traditionele kerkelijke huwelijksbeletselen werd geen rekening meer gehouden.

Datum begin:28/09/178 Jaar maand begin:1784Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1787administratief

Regio: België

Jozef II keizer van 1780 tot 1790, vaardigde op 1 januari 1787 twee diplomata uit. Die beoogden de vestiging van een absolutistische en moderne staat. De oude collaterale raden (staatsraad, geheime raad en financieraad) werden vervangen door de Algemene Regeringsraad die een efficiente centralisatie zou doorvoeren en de vorstelijke macht verstevigen. De administratieve middeleeuwse indeling werd vervangen door negen kringen, opgedeeld elk in districten met aan het hoofd ervan intendanten en commissarissen. Zij zorgden voor controle en actieve bescherming van de onderdanen, rectvaardige fiscaliteit openbare orde, onderhoud wegennet, stimuleren van de economie. De tweede hervorming betrof het gerecht. De bestaande instellingen werden vervangen door koninklijke rechtbanken, gescheiden van de uitvoerende macht en toevertrouwd aan juristen. Er kwamen 63 rechtbanken van 1e aanelege, 2 beroepshoven en 1 opperste raad van justitie (verbrekingshof). Helaas vielen deze hervormingen samen met de enorme maatschappelijke ellende (werkloosheid, prijsstijgingen, honger)

Jaar maand begin:1787Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1787opstand

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Een uiting van de secularisering van de einde 18e eeuwse maatschappij was de ordeverstoring op 9/7/1787 te Nevele en Vosselare tegen de wettelijke verpachting van de kerkelijke tienden. Een jaar later gingen een driehondertal actievoerders tot gewelddadig verzet over tegen de kerkelijke tienden op aardappelen en besloten lochtingen. Hoewel de fiscale druk in Vlaanderen vrij laag was vond men het niet meer vanzelfsprekend dat de geestelijkheid een deel van de arbeid inpikte. Dit is ook de periode waarin keizer Jozef II de greep van de kerk op de samenleving probeert terug te dringen. Terwijl de welvaart in deze periode steef, bleef de groep die voor een stuk van zijn levensonderhoud aangewezen was op de lochting, moestuin, verstoken van de welvaartsstijging, vandaar dit sociaal conflict.(pp 114 "Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw." C. Schelstraete, H. Kintaert, D. De Ruyck, 1986).

Datum begin:9/07/1787 Jaar maand begin:1787Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1788mislukte oogst

Regio: Frankrijk

In een normaal jaar waren de graanprijzen het laagst net na de oogst en het hoogst voor de nieuwe. Op 13/07/1788 werd de graanoogst grotendeels vernield door eenhevig onweer. De prijzen stegen dus enorm en haalden hun hoogste peil uit de 18e eeuw net voor de nieuwe oogst van 1789.

Datum begin:13/07/178 Jaar maand begin:1788Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1788klimaat

Plaats:WAREGEMRegio: Kasselrij Kortrijk

Op 13 juli 1788 wordt de Leiestreek door hevige hagelbuien getroffen met aanzienlijke schade aan de gewassen. Aan de Keizer sturen ze een brief met de vraag om belastingvermindering. (Raad van Vlaanderen, Correspondentie nr 30,904 (R.A.Gent)) [jaarboek 29, p 105)

Jaar maand begin:1788Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1789sociale ontwikkelingen

Regio: Frankrijk

Om bij een volksopstand het risico op het verlies van hun eigendommen en grondbezit te bezweren, zijn het de eigenaars zelf - de adel en de bourgeoisie - die afstand doen van hun politieke privileges. Onrust die zij zelf opgestart hadden in hun verzet tegen een onverantwoord beleid van de overheid. Samen met het gewone volk brachten ze de nieuwe stellingen naar voren : gelijkheid in rechten en de onschendbaarheid van het eigendom. (p34)

Jaar maand begin:1789Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1789sociale ontwikkelingen

Regio: Frankrijk

Het fiasco van de Franse revolutie is terug te voeren tot de oorsponkelijke revolutionaire mythe van de eenheid, broederlijkheid, civiele gemeenschap. De revolutionaire waren op geen enkel moment in stat tot het institutionaliseren van een meerpartijensysteem, van partijpolitiek pluralisme. Het Directoire verzette zich tegen een georganiseerde oppositie en manipuleerde de uitslagen. Daardoor haakten de burgers af. De Amerikaanse revolutie heeft van in de beginne een meerpartijen systeem gekend tot op heden.

Jaar maand begin:1789Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1789weer

Regio: Vlaanderen

zeer strenge winter (uit : https://www.actagena.org/SPR%20H%20Geest.htm)

Jaar maand begin:1789Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1790administratief

Regio: België

Jozef II overlijdt in februari 1790 en wordt opgevolgd door Leopold II.

Jaar maand begin:1790Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1790opstand

Regio: Vlaanderen

Eind mei 1787 kapituleren de landvoogden en verklaarde Jozef II zich bereid om de oude rechterlijke en bestuurlijke organisatie te behouden als zijn prélables indispensabels (goedkeuring belastingen, uitvoering kerkelijke hervormingen, ontbinding vrijwilligerskorpsen) aanvaard werden. De ultramontaanse-klerikale oppositie die de Kerk en haar gezag verdedigde en de door van der noot geleide traditionele machthebbers (magistraten, feodale heren, stedelijke corporaties die op hun rechten en privilege stonden) slaan de handen in elkaar en de burgerij richt op talrijke plaatsen vrijwillegerskorpsen op . Overal was er oproerigheid en opstandigheid. Deze kleine Brabantse omwenteling was echter snel voorbij mede door de intimidatie van de Oostenrijkse bataljons in Brussel en een schijnbare toegeving van de koning. Jozef II probeert toch zijn hervormingen door te drukken en zet het leger in om seminaries te ontruimen. Dat was het signaal om het verzet opnieuw te organiseren. De Vonckisten (voor outer en heerd - de nieuwe burgerij) en de conservatieven (statisten) van Van der Noot en kanunnik Van Eupen met hun Comité van Breda gaan samenwerken. Op 24 okt 1789 behaalt een legertje van 2800 opstandelingen bij Turnhout een overwinning. Midden november wordt Gent bevrijd. Daarna volgde heel Vlaanderen en begin december komt Brussel in opstand. De Oostenrijkers trekken zicht terug. Op 10 januari 1790 vergadert de Staten-Generaal opnieuw voor het eerst sinds 1632. De republiek wordt opgericht. De verenigde Nederlandse staten. Een toonbeeld van behoudsgezindheid en een terugkeer naar het pre-theresiaanse ancien regime. In Zuid-Vlaanderen was men de oude potentaten beu en kwam dan ook in opstand tegen deze nieuwe machthebbers op 31 mei/1 juni. De volksleger keerde zich tegen de Staten, de tienden en de heerlijke rechten en vocht voor de Keizer en de derde stand. De revolte werd in bloed gesmoord. Eind september behalen de terugvechtend oostenrijker een overwinning bij Falmagne. In oktober was het gehele grondgebied van de nieuwe republiek bezet. In juni 1791 deden landvoogden Albrecht en Isabella hun intrede over in Brussel.

Datum begin:10/01/179 Jaar maand begin:1790Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1792demografie

Regio: België

Mediaanleeftijd huwelijken franse periode 1792-1813 hogere standen man 29 jaar, vrouw 26 j, lagere standen man 27j, vrouwe 27j, In de Hollandse periode 1814-1830, hogere man 31, vr 26j, lager man en vr 26 j. Volgens de huwelijkstafels van G. Wunsch lag de mediaanleeftijd bij eerste huwelijk in 1961-62 voor de mannen op 24 en voor de vrouwen op 21 jaar. (Recherches économiques de Louvain - XXXIe année, nr 6, sept 1965, p 484) (Eigen Schoon en de Brabander , LIII, 5-6, 1970 pp204 De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830)

Jaar maand begin:1792Auteur:

Jaar maand einde:1830Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1792inkwartiering

Plaats:BeernemRegio: Kasselrij Veurne

Op 9 novemer 1792 kwamen de eerste Franse troepen te Beernem aan, doch de Oostenrijkers keerden terug op 27 maart 1793 na de slag van Neerwinden. Het volgende jaar na de Oostenrijkse nederlaag te Fleurus op 25 juni 1795 moest Keizer Frans II van Oostenrijk volledig afstand doen van onze streken ten voordele van Frankrijk

Datum begin:9/11/1792 Jaar maand begin:1792Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1793veldslag

Plaats:NEERWINDENRegio: België

De Fransen proberen de Nederlandse Republiek te veroveren, maar worden bij Neerwinden verslagen door de Oostenrijkers en zijn gedwongen om de Nederlanden te verlaten. Frankrijk behaalt een overwinning bij Fleurus en bezet definitief de Zuidelijke Nederlanden. Vervolgens trekken de troepen de Republiek binnen en kunnen in December optrekken over de bevroren rivieren. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1793Auteur:

Jaar maand einde:1794Boek:

Repositoryinternetsite

1793sociale ontwikkelingen

Regio: Frankrijk

Le calendrier républicain fut officiellement adopté le 24 octobre 1793, soit plus d'un an après l'avènement de la Première République (il n'y a donc pas d'An I !), après un long débat entre les mathématiciens Romme et Monge, les poètes Chénier et Fabre d'Eglantine et le peintre David. ( la mention, "n..ème année de la Liberté", prend pour référence 1789. ) ANS : II (1793-1794) - III (1794- 1795) - V (1796-1797) - VI (1797-1798) - VII (1798-1799) AN : IV (1795-1796) ANS : VIII (1799-1800) - IX (1800-1801) - X (1801-1802) - XI (1802-1803) - XIII (1804-1805) - XIV (1805, jusqu'au 10 Nivôse) AN : XII (1803-1804) (uit : https://www.gefrance.com/calrep/)

Jaar maand begin:1793Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1793sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

Een enquête die in 1793 te Gent werd gehouden toonde aan dat in de katoendrukkerijen minstens 29% van de arbeiders kinderen onder de zestien waren. In 1816 bestond dit arbeidersbestand in het Manchester van het Continent slechts voor 30% uit volwassenen mannen en jongens van minstens zestien jaar. Sommige fabrikanten deden naarmate de negentiende eeuw vorderde steeds meer een beroep op kinderen tussen vijf en veertien jaar. Men mag aannemen dat omstreeks 1870 ongeveer een vijfde van de katoenarbeiders tussen tien en zestien jaar was. (https://users.skynet.be/silverpaper/sppages/archive/katoen.html)

Jaar maand begin:1793Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1793administratief

Regio: Vlaanderen

invoering van de republikeinse kalender op 29/10/1793 in de Belgische departementen

Datum begin:29/10/179 Jaar maand begin:1793Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1794

Regio: België

In juli 1794 sprak Carnot : We moeten alles nemen wat we kunnen .. We moeten België leegroven omdat het land toegewijd is aan de keizer, omdat het een veroverd land is dat heel wat moet teruggeven aan Frankrijk.

Jaar maand begin:1794Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1794administratief

Regio: België

Belgische Departementen : Dijle (Mechelen), Twee (Beide) Nethen, Jemappes (Doornik), Leie en Schelde (Gent), Ourthe en Nedermaas (Luik - Maastricht), Samber en Maas (Namen), Wouden Lys, Escaut, Deux Nethes, Dyle, Jemappes, Meuse inférieure, Ourthe, Sambre et Meuse,Forêts

Jaar maand begin:1794Auteur:

Jaar maand einde:1814Boek:

Repository

1794klimaat

Regio: België

uiterst strenge winter in 1794-95.

Jaar maand begin:1794Auteur:

Jaar maand einde:1795Boek:

Repository

1795onderwijs

Regio: België

Op 25 oktober 1795 wordt de wet op de gemeentelijk lager onderwijs ingevoerd. In deze scholen werd lezen, schrijven, de vier rekenkundige bewerkingen en de beginselen van de republikeinse moraal bijgebracht. Het werd een fiasco. Bij gebrek aan leerkrachten en leerlingen (die 1fr per maand moesten betalen en bovendien ook nog in oude kerkelijke gebouwen of pastorijen moesten les volgen). Napoleon verzachtte met de wet van 1 mei 1802 het radicalisme van de eerste jaren en liet godsdienstonderwijs toe. Het resultaat was dat tijdens de frans periode literacy van de bevolking is achteruitgegaan. Alleen middel en hoger onderwijs zijn er kwalitatief op vooruitgegaan.

Jaar maand begin:1795Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1795voeding

Regio: Oost Vlaanderen

In Oost-Vlaanderen waren er 118 stokerijen in 1795 , in Brabant 200.

Jaar maand begin:1795Auteur:Van Houtte J.A.

Jaar maand einde:Boek:Economische geschiedenis van de Lage landen 800-1800

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1796demografie

Regio: België

sociaal economische en demografische structuur van de vlaamse bevolking in het IV (1795/96) studies van : A. Cosemans, J. DE Belder, J. DE Brouwer, P. Deprez, F. Duchateau, J. Crauwels, C. Vandenbroeke (in : Eigen Schoon en de Brabander, LXIII, 4-5-6, 1980)

Jaar maand begin:1796Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1796sociale ontwikkelingen

Plaats:NEVELERegio: Oost Vlaanderen

Wanneer als beroep Landman wordt opgeheven, moet men er rekening meehouden dat het keuterboertje dat zich landman noemt, in de winter achter het weefgetouw zat en in de oogst deeltijds als dagloner bij de grote boeren werkte. Hoewel door velen geweven werd, bedroeg het voltijds weven nagenoeg 20% van de bevolking. Nauwelijk een op tien is handelaar van beroep.

Jaar maand begin:1796Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Het einde van de onveranderlijkheid. Arbeid, bezit en woonomstandigheden in het land van Nevele tijdens de 17e en 18e eeuw

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1796bezetting

Regio: Vlaanderen

eed van trouw aan de Republiek : "Ik zweer haat aan het koningdom en aan de regeringsloosheid en trouw aan de Republiek en aan de Constitutie van het jaar III"

Jaar maand begin:1796Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1797administratief

Regio: België

Formule die de priester bij de eedaflegging in 1797 dienden uit te spreken :; Ik zweere haet aen het koningdom en aen de regeeringsloosheyd, aengekleeftheyd ende getrouwigheyd aen de republiek ende aen de constitutie van het jaer dry (royauté, anarchie, attachement, fidélité )

Jaar maand begin:1797Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryEigen Bibliotheek

1797onderwijs

Regio: België

In 1797 wordt de universiteit te Leuven gesloten, zoals trouwens alle universiteiten in frankrijk. Omdat ze verouderde encyclopedische instellingen waren geworden, waar geen plaats was voor de wetenschappelijke en technisch vooruitgang van de jongste eeuwen. IN de plaats kwamen hogescholen met elk een wetenschappelijke specialiteit. (p231)

Jaar maand begin:1797Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1797architectuur, bouw,

Plaats:WAREGEMRegio: Vlaanderen

In 1797 worden de eerste stukjes van het kerkhof dat naast de kerk van Waregem lag, omgevormd tot openbaar terrein en gebruikt als marktplaats. In 1824, 1840 en 1853 worden de overblijvende stukken gemeentegrond. In 1853 verdwijnt het kerkhof voorgoed naar de Olmstraat om hygiënische en economsche redenen.

Jaar maand begin:1797Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:1853Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1797 oktoberbezetting

Plaats:BeernemRegio: West Vlaanderen

"In 1797 omtrent Oktober wierden de goddelyke diensten te Beernem opgeschort en de kerk toegesloten. De kerkeweegen weenden, omdat ze verlaten waren van de parochianen die de goddlyke diensten niet meer bywoonden. Deze ellendige toestand duerde tot de Meimand van 1802. Intusschentyd wierd de kerk uitgeplunderd en op de heilgschendigste wyze onteerd." (Beschreven door Tanghe P.J. in : Leven van den Heiligen Amandus Brugge, 1862

Jaar maand begin:1797Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1798bezetting

Regio: België

bij decreet van 9 vendémiaire IV werden de zuidelijke nederlanden samen met het prinsbisdom Luik en de kleine vorstendomen Stavelot Malmédy en Bouillon bij Frankrijk aangehacht.

Jaar maand begin:1798Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1798bezetting

Regio: Vlaanderen

Wet op de conscriptie : alle ongehuwde mannen van 20 tot 25 jaar moesten dienst nemen als soldaat in de glorierijke legers van de Republiek.

Datum begin:5/09/1798 Jaar maand begin:1798Auteur:Ryserhove Alfons

Jaar maand einde:Boek:Geschiedenis van Beernem

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1798bezetting

Regio: Vlaanderen

bij de wet van 5 september 1798 werden alle mannen van 20 tot 25 jaar opgeroepen voor verplichte dienst in het franse leger. Het was al eeuwen geleden dat een verplichte legerdienst aan de vlaamse bevolking was opgelegd. Nadat de plattelandsbevolking leegeschud was, haar tradities verboden werden, een offensief tegen de kerk was ingezet, brak als gevolg van deze laatste druppel van de verplichte legerdienst de boerenkrijg uit op 12 oktober 1798. Een deurwaarder komt een belastingweigeraar beslaan, maar de dorpelingen verhinderen hem zijn werk te doen. Rijkswachters komen daarna de rel onderdrukken, maar de rebelie is ingezet. Drie maanden later wordt een echter burgeroorlog uitgevochten tussen jacobijnen en traditionalisten. En nog eens drie maanden later was alles gesmoord in terechtstellingen, brand, rekwisities, oorlogsheffingen en verkrachtingen. De beweging werd gekenmerkt door eindeloos amateurisme, en kon niet rekenen op de sympathie van de stedelingen en de inwoners van het zuiden van belgië

Jaar maand begin:1798Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1800demografie

Regio: Europa

In Europa trouwde men voornamelijk tussen 25 en 30 jaar. Tegen het einde van de 18e eeuw en eerste helft of 3/4 van de 19e eeuw trouwde men zelfs nog later. De reden daartoe was dat men niet introuwde; De toenmalige agrarische maatschappij vereiste dat er een bedrijf vrij kwam om er zijn intrek in te nemen en een gezin te stichten. Door het verdwijnen van sterftecrisissen (pest enz) ontstond daar minder kans op. Dus pas trouwen als men zich kon vestigen en de kost verdienen. Rond 1800 laat ook de huisnijverheid het afweten door de opkomst van mechanische bedrijven. Vroeger kon men als thuiswever aan z'n trekken komen als er maar een stukje grond was voor de eigen teeltbehoeften. Maar ook dat laatste werd steeds minder mogelijk omdat de pacht- en grondpijzen de hoogte ingingen, als directe weerslag van de bevolkingsgroei. De enige onderbreking was het Frans Bewind omdat gehuwde jongeren geen legerdienst moest doen. Er werd vaak overhaast getrouwd om aan Napoleons legerdienst te ontsnappen. Omstreeks 185à -1870 bleef een kwart tot een derde van de bevolking in Vlaanderen ongehuwd.

Jaar maand begin:1800Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1800overstroming

Regio: Nederland

Er waren in de 19e eeuw negen grote stormvloeden. Alleen die van 1808 zette twee polders onder water, en die van 1820 één. Alle overige zorgden voor veel overlast en schade aan de dijken, maar de polders bleven droog. Ook waren er twee aardbevingen: 1828 en 1843, (https://www.wolphaartsdijk.org/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1800Auteur:

Jaar maand einde:1900Boek:

Repositoryinternetsite

1800

Regio: Vlaanderen

Het dragen van een wit bruidskleed zou in de betere kringen in opgang zijn geweest sedert het begin van de 19e eeuw. De doorsneebevolking begon daar pas mee vanaf 1860-7°. Daarvoor trouwde men in dagelijkse klederen. De oudste vermelding van huwelijkslijsten komt uit Antwerpen kort na WOI. Het duurt nog jaren voor dit algemeen wordt. Huwelijksgeschenken zijn vooral stoffen, beddegoed en tafeldoeken.

Jaar maand begin:1800Auteur:Vandenbroeke Chris

Jaar maand einde:Boek:Vrijen en Trouwen Van de Middeleeuwen tot heden

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1800demografie

Plaats:KOKSIJDERegio: West Vlaanderen

In 1806 bedroeg het bevolkingscijfer amper 334 zielen ; 'L'église est supprimée' provisoirement annexée á l'église succursale de St.Walburghe en la ville de Furnes', toch diende de gemeente 60 fr voor het onderhoud van het kerkgebouw aldaar te betalen, 40 fr voor de kosten verbonden aan de eredienst, 100 fr voor de pastoor en 60 fr voor de medepastoor ; de secretaris-ontvanger ontving een jaarwedde van 240 fr., de veldwachter 100 fr. ; de gemeentebegroting werd door de 'Sous- Préfet du departement de la Lys' voor goedkeuring ondertekend. De gemeente moest tevens bijdragen tot de herstelling van het sas Coeberge 'in d'oude haeven van Duynkercke' en voorzien in het onderhoud van twee 'militaire chasseurs te peerde'. In 1808 bedroeg de jaarwedde van veldwachter B. Ackerman reeds 400 fr., terwijl burgemeester J. Van Houtte zijn werk 'pro deo' diende te verrichten, men telde toen amper 4 behoeftigen. In 1837 verklaren 'Burgemeester en Scheepenen der gemeente Coxyde dat er geene omgangen nog almoessen zijn ontvangen binnen deeze gemeente, vermits er geene kerkelijke diensten zijn gedaen geweest sedert 1810'. In 1817 wordt het 'oudt kerkhof' nog als grasland verpacht, doch zal op 22.6.1846 terug als kerkhof worden aangewend. Het dak van het kerkje te Koksijde herstelt men in 1830, schilderwerken voert men uit in 1840. Tijdens het Hollands tijdvak bedroeg het bevolkingscijfer in 1815 : 371 inwoners, in 1820 : 390, in 1830 : 455. Burgemeester Devulder genoot een jaarwedde van 16 g. de secretaris van 104 g., veldwachter Maes Pieter van 189 g., de pastoor ontving 56 g. en 43 g. voor 'kosten onderdak', terwijl de klokkeluider niet vergeten werd (14 g.), noch ontvanger Alexander De Ruescas (27 g.) In 1815 telde men 7 behoeftigen, dit aantal steeg in 1817 tot 14, in 1819 tot 49, in 1829 tot 91. De 'dischrekeningen en betalingsbevelen' maken melding van 'pensioenkosten ouderlingen - huurprijs der woonsten - mondkosten - warminge - begraafkosten - medicamenten', nader omschreven als : leveringen van 'razieren rogge, mudden tarwe, roeden-voeren-manden daerynck, ellen geblomt katoen, huyspagt, onderhoud, doodskisten, schoenen, kousens, frakkegoed, heelmeesterkosten, mudden masteluyn, booten vlas, rauwe Callicoostof, katoenette, begraefkosten, doodgraever, zakken spint, uitdeling van werktuig, ellen mollevel, jakken van katoen, rokken van caionnette, schorten, hectoliters aardappelen, herstelling dischhuisjes, onderhoud in hospitaal (de Biloque Gent, Burg. Hosp. Veurne, St.-Jean Brussel), onderhoud in oude mannenhuis...' Wat het uitgereikt Plantzaad betreft, '12 kgr zout, 1 kgr. blauwen aluin, 100 kgr. kalk, de aardappelen hebben in voormelde stoffen gemengeldt en gedeurende eene halve uer gewerkt geweest en naer dies uitgereikt aen de armlieden om te dienen voor plantzaad'. Men genoot steun 'omwille van een gedeurige ongezondheid en overlast van kinderen - haere krankzinnigheid en het verlies van haeren man - zijne ongemakken - zijne impothentheyd - zijn gedeurige onpasselijkheyd - hare hooge jaeren...' Onderwijs werd voor het eerst verstrekt door de Oostduinkerkse onderwijzer Balthazar Barbier, hem werd hiertoe jaarlijks van 1825 tot 1834, 10 gulden betaald. De 'schoolopziener' van het tweede schooldistrikt der provincie liet ieder jaar het gemeentebestuur van Koksijde een attest geworden, waaruit bleek dat voornoemde onderwijzer 'van de gemeente Oostduinkerke met welke de gemeente Coxyde ten aanzien van het lager onderwijs vereenigd is, door zijne werkzaamheden der hem door de gemeente Coxyde toegekende jaarwedde heeft waardig gemaakt'. In 1829 wordt een woning gehuurd 'dienende voor lazaret in cas van scheepbreukelingen 'de huurprijs voor het gemeentehuis bedroeg 10 g. Na de Belgische Omwenteling bedroeg het aantal inwoners in 1835: 542, 1840: 591. In 1835 en 1836 ontvangt E.H. Becqué, kapelaan te Veurne30 fr 'over het leeren van kinderen dezer gemeente', hij was 'toeziender' der arme school tot Veurne'. De eerste privé-onderwijzer, de 40- jarige Carolus Vandenbussche uit Veurne-Bewesterpoort vestigde zich in 1837 te Koksijde, van dat jaar af tot 1842 ontvangt hij 30 fr. 's jaars, in 1840 reeds 40 fr. Het 1e kwartaal van 1843 wordt hem nog uitbetaald. Op 24.6.1843 wvordt Aloysius Kesteman uit Krombeke tot eerste gemeenteonderwijzer benoemd (°23.5.1823). C. Vandenbussche (°17.8.1779) gaat nu een duistere toekomst tegemoet, hij wordt boekbinder- schoenmaker in de gemeente, zijn schamel bestaan wordt op het einde gekenmerkt door geldzorgen ; het Armbestuur betaalt zijn onderhoudskosten in een herberg te Veurne (17.10 - 9.11.1868), zijn verblijf in het St.-Janshospitaal (12-20.3.1870), in het gesticht voor ouden van dagen te Zevecote (4.7.1860 - 1.3.1870) en te Veurne (5.4. - 31.10.1870), zijn meubelen werden openbaar verkocht op 11.11.1868. De aanbesteding tot het bouwen van een nieuw schoollokaal greep plaats op 6.7.1848. Een

'schoolonderwijzerswoning' verrees in 1855. A. Kesteman stierf op 22.4.1859, hij was tevens ontvanger van het Armbestuur en zelf 'klokkenist'. Wat het kerkelijk leven betrof, schreven burgemeester en 'assesooren' op 14.5.1831 'dat er binnen deze gemeente geen kerke in wezen is, bij dies onbekwaam om eenigte almoessen te konnen ontfangen'. E.H. D. Rul pastoor van'St.-Walburge-Coxyde' ontvangt 120 fr als jaarwedde en 92 fr voor het huren van het 'pastoriehuis' in de periode 1839-1842, toen waren er 139 behoeftigen en 589 inwoners, één op vijf genoot steun van het 'Bureel van Weldadigheyd'. Het Armbestuur bezat sedert 20.10.1779, 1 ha, 13 a 60 ca, waarop zich de herberg 'Sint-Sebastiaan' bevond ; de laatste eigenaar van het gebouw zal het op 12.11.1845 overdragen aan de gemeente omdat het toen reeds 'in gebruik was van E. H. Petrus Foqueur, desservant des succursale kerk van Coxyde'. Een akte uit 1845 toont aan hoe het bestuur van het 'Bureel van Weldaed' voor 99 jaar erfpacht verleent aan het gemeentebestuur van een perceel groot 24 a 30 ca, 'Wezende den grond der oude kerk om te dienen voorgrond der nieuwe kerk en begravingsplaets'. In november 1842 werd de parochie immers opnieuw ingericht en pastoor Foqueur aangesteld ; nopens deze periode zou het gemeentebestuur in 1884 nog volgend stemmingsbeeld oproepen : 'Voor zijn benoeming van Pastor in onze heringerichte parochie, was Coxyde een sedert menigvuldige jaren verlaten dorp, voor het geestelijk vereenigd met de parochiale kerk van de H. Walburga te Veurne. Naar dat de oude kerk zeer lang tot schuur had gediend, moest die alsdan opnieuws tot den eeredienst worden gebezigd, zij was zoo bouwvallig geworden en zoo weinig geschikt tot die verhevene zaak...' De eerste steen van de nieuwe kerk werd gelegd op 22.9.1845, de werken waren beëindigd in 1848. Het 'pastorijhuis' werd aanbesteed op 28.4.1845. In dat jaar waren er 567 inwoners en steeg het aantal behoeftigen van 139 tot 229 'door de ongelukkige tijdsomstandigheden, overgroote duurte van brood, aardappelen en andere levensbehoeften'. In 1842 was de ontvanger van het 'Gesticht van Weldadigheid' gestorven, het betrof Jonkheer Ludovicus De Ruescas, zijn echtgenote 'de Douarière' diende voor het laatst de rekeningen in. In 1849 werden dag- en nachtwachten ingericht tot het beletten van 'bedelarij en dieverijen' ' Vier jaar voordien verrees de houten windmolen van Ludovicus Vandamme in de dorpskom. De 'Dorpplaets' won stilaan aan belangrijkheid ; in de bevolkingsboeken van 1847-57 treft men er volgende ambachtlieden aan : bakker Nollet J., timmerman Monteyne L., schoenmaker Desaever Fr., kleermaker Vandenberghe E., molenaar Vandamme L., herbergier-timmerman Verbrugghe B.. paardesmid Allaeys J. en de herbergiers : D'haenen D., Verweirde P, Lehouck D. De bevolkingsregisters tonen het ontstaan aan van plaatsnamen : 1847-1857 : Plaets, Westhoek, Bogaerdhoek, Grote Kwintehoek, Zuidoosthoek, Torreelhoek, lnvalhoek, Oosthoek. 1857-1867 : hierbij voegden zich Maertenoomhoek, Zeepannehoek, Noordoosthoek. 1867-1880 : Noordstraat, Grooten Burgweg, Kwyntestraat, Kleine Boomgaardstraat, Kerkepanne, Burgwegstraat 1880-1890 : Hoogen Blekker, Gallooper, Vaartwijk, Panne Calcyde, Kerkweg. 1890-1900 : Killewaertstraat, Wulpendammestraat, Veurnesteenweg, Fluithoekweg. In 1851 telde men 654 inwoners, in 1859 : 809 waaronder 187 behoeftigen. Op 10.3.1855 besloot de gemeenteraad van Veurne 'dat het korps van pompiers zich zal vermogen te begeven binnen Coxyde met hun brandalaam, wanneer er op des zelfs eenen brand zou ontstaen, hetzij op aanvrage, hetzij uit eigen verdrijving... op voorwaarde dat in gevalle van het brandalaam, eenige schade kwam te ontvangen, Coxyde ons zoude vergoede, alsmede eene vergelding toe te staen aen het korps pompiers, in evenredigheid der bewezen diensten'. Veldwachter Pieter Kornelis werd op 28 februari 1864 benoemd als opvolger van L. Goutsmit, hij was 4 jaar en 11 maand soldaat geweest, zijn jaarwedde bedroeg 500 fr tegen 400 fr. voor de secretaris, 100 fr. voor de burgemeester en 25fr. voor de schepen, terwijl de pastoor tot 1873, 300 fr. ontving. Het gemeentebestuur verpachtte 'grasgewassen groeiyend op de buertwegen' o.m. aan F. Devroe 'schaper' te Adinkerke. In 1867 waren er 905 inwoners, 168 behoeftigen en 191 huizen waarvan 24 op de 'Plaets'. Het 'primair schoollokaal' werd vergroot in 1861. Op 19.12.1877 verzette de Gemeenteraad zich tegen de aanleg van een stoomtramlijn tussen Veurne en Nieuwpoort, ''t geen gevaarlijk zou zijn voor al deze die dagelijks deze wegen te doortrekken hebben met hunne paarden en rijtuigen'.

In 1875 telde de gemeente reeds 960 inwoners. In 1879 zou de schoolstrijd losbreken. Jan Lacoutere (°0ostrozebeke 4.1.1831) werd op 12.5.1859 de tweede gemeenteonderwijzer. In 1879 werd een vrije katholieke school opgericht in de herberg 'Au Lion de Flandre' (Vriendenkring). In 1883 telde de gemeenteschool nog 150 kinderen, vanaf 1887 geen enkele meer, allen waren naar de vrije school overgegaan, de leerlingen waren er inmiddels in nieuwe lokalen ondergebracht. De aan zijn lot overgelaten onderwijzer ging dan begin april 1887 de burgemeester de huid vol schelden, dit werd ijverig genoteerd : 'alle slach van uitzinnigheden en onbeleefdheden heeft hij uitgekraamd, die genoegzame redens opleveren om hem voor eenen bepaalden tijd in zijne bediening te schorsen. Het was sedert lang dat onze gemeenteschool slechts door 4 of 5 leerlingen bijgewoond was en met het begin dezes jaar wierd zij volstrekt verlaten. 't Is van dan af dat Lacoutere gansch aan zich zelven overgelaten, meer dan ooit bewijzen heeft gegeven dat er bij hem eene ware geestverwarring moest bestaan, die hem nimmer in staat zou stellen op eene betamelijke manier zijnen dienst uit te oefenen. Wij mogen hem diensvolgens aanzien als aangedaan van ziekte die zijne op pensioenstelling van ambtswege vereischt zoals de gemeenteraad voorstelt'. Men had dit reeds op 4.10.1884 pogen te doen, doch bij bleef als een eenzaat in funktie zonder leerlingen tot januari l891 ; in maart van dat jaar moest hij de schoolwoning voorgoed verlaten. Op 26.2.1891 werd een religieuse leerkracht benoemd en de instelling omvormd tot meisjesschool. De Gemeenteraad keurt op 4.8.1882 de aanleg goed van de weg Veurne - Koksijde-Dorp - Oostduinkerke ; de stad Veurne neemt 113 van de kosten voor rekening van de stad. Deze weg werd in 1885 aangelegd. De buurtspoorweg Veurne- Nieuwpoort doorheen Koksijde-Dorp is in gebruik in 1886. Voor een 'gevangenisbewaarzaal' had men reeds gezorgd in 1880, een droog gezond lokaal 3 x 3 m. 'voor het laten overnachten van bedelaars en rondzwervenden'. In 1888 wordt E.H. Cesar Lootens (°Brugge 28.4.1837) pastoor te Koksijde (+27.9.1905). in 1887 wordt nog aan de armen brood overhandigd ingevolge de fundaties E.H. Foqueur, en V Vandenberghe; het aantal behoeftigen daalt, 1886: 185 ; 1890: 77 ; 1892 : 64: langzaam wordt een periode vol armoede afgesloten ; de visserij, de IJslandvaart, een opkomende badplaats schenken werkgelegenheid. De Gemeenteraad beslist in 1892 een weg naar zee aan te leggen, op 1.2.1900 de verbinding te verwezenlijken Koksijde-Dorp - De Panne. Op 21.9.1895 is de Zeelaan helemaal voltooid. Op 3.9.1898 wordt dan ook een brief gericht tot de Minister van Openbare Werken om een deel van het strand in 'concessie' te mogen nemen 1000 m lang, wederzijds de weg Dorp-Bad. Op 16.7.1900 wordt de Politieverordening op het zeebaden goedgekeurd. De aanbesteding van een nieuw schoollokaal wordt goedgekeurd op 16.5.1900. De periode is nu aangebroken, waarin Koksijde zich bevrijdt uit de eeuwenoude bolster van landelijke achterlijkheid. 9.3.1901 : gemeentebelastingen worden geheven op strandcabines. 1901 : aanleg van de buurtspoorweg Veurne-De Panne. eind 1901 : aanbesteding van de weg K. Dorp - De Panne met vertakking naarZeepanne-Baden, werken overgenomen op 20.7.1904. Een 'Burgerlijke Maatschappij der Duinen van Oostduinkerke en Coxyde' wordt opgericht met zetel te Brugge. 7.5.1904 : goedkeuring voor het aanleggen van een paardetramlijn tussen het Dorp en Bad. 12.11.1904 : de Gemeenteraad beslist een weg aan te leggen tussen de Zeepanne en Veurne. 10.12.1904 : de lijst der eerste bouwheren op het Bad. 17.3.1906 : oprichting van een'onderpastoorschap'in de parochie. 1906 : de eerste redder Karel Coppillie wordt in dienst genomen. Een figuur die de ontwikkeling van zeer nabij meemaakten er intens bij betrokken is, is veldwachter Pieter Kornelis, reeds in dienst sedert 1864. In 1901 o.m. ontvangt de burgemeester (Rathé H.) 100 fr. jaarwedde, de schepen 45 fr., de gemeentesecretaris 600 fr., doch de jaarwedde van Veldwachter Pieter Kornelis bedraagt reeds 875 fr. + 19 fr. voor het afkondigen der wetten, 100 fr als 'schrijver burgerstand', 160 fr. als gemeenteontvanger, 30 fr voor buitengewone politiedienst op de zeekust, 16 fr. bijwedde als brigadier, 5 fr. als 'indicateur- expert', 5fr. als 'aanwijzer bij kadastrale bewerkingen', 10 fr voor het uitvoeren van de landbouwtelling, 45 fr voor 'lange jaren goede dienst'. Zijn 'politiemuts, kapote', schoenen, revolver worden door de gemeenschap betaald, het baart dan ook geen verwondering dat hij de grootste geldschieter van de gemeente wordt (17.000fr.). Op 1 juli 1913 geeft hij zijn taak van veldwachter

over aan Pieter Germonpré, die vanaf 1919 tevens 'bestuurder van de ruimdienst', en toezichter van wegenis- en waterwerken zal worden. In 1915 beëindigt hij zijn taak als burgerstandbediende. InDatum begin:1921 verlaat hij het ambt van gemeenteontvanger, op een gezegende leeftijd gezien hij geboren werdJaar maand begin:1800Auteur: ca. 1839. Hij overleed op 15 juli 1923, bijna 84 jaar oud.Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1801geld, lonen

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

Percentage behoeftigen in arrondissement Gent bedraagt in 1801 circa 6,24% (sommige gemeenten veel erger zoals Okegem 42,66, Ronse, 30,22, Moerbeke bij Aalst 32,9, ; Maldegem daarentegen maar 1,03%, Oostakker 2%)

(in: Schakel jrg 2, nr 3 (1972)

Jaar maand begin:1801Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Schakel

RepositoryEigen Bibliotheek

1802oorlog

Regio: Europa

Napoleontische oorlogen in Europa 1802 March Peace of Amiens 1803 May Renewal of War September 1 Napoleon becomes Emperor 1805 October 20 Defeat of Austrians at Ulm October 21 Nelson's victory at Trafalgar December 2 Austrians and Russians defeated at Austerlitz 1806 Napoleon institutes blockade of Britain 1807 July 9 Napoleon and Tsar Alexander sign Treaty of Tilsit July 31-September 30 Copenhagen Expedition War in the Ibernian Peninsula 1808 Spring Portugal and Spain rise against Napoleon July 12 Arthur Wellesley in temporary command of force in Portugal August 1 First troops land in Mondego Bay August 17 Battle of Roliça August 21 Battle of Vimeiro August 31 Convention of Cintra, Wellesley later recalled to England for Court of Inquiry 1809 January 16 Death of Sir John Moore at Retreat of Corunna April Wellesley returns to command defense of Portugal May 12 Capture of Oporto July 27-28 Battle of Talavera September 4 Arthur Wellesley made Viscount Wellington of Talavera Autumn Retreat to Portugal and construction of Lines of Torres Vedras, End of Walcheren Expedition 1810 September 27 Battle of Bussaco 1811 March-April French retreat from Portugal to Spain March 11 Badajoz surrenders to French May 3-5 Battle of Fuentes de Oñoro May 5-12 First siege of Badajoz May 11 Almeida is surrendered to Wellington May 16 Battle of Albuera May 19-June 10 Second siege of Badajoz Summer-Autumn Retreat to Portugal 1812 January 8-19 Siege and storming of Ciudad Rodrigo February Wellington made Earl of Wellington and Grande Duque de Ciudad Rodrigo March 16-April 6 Third siege and storming of Badajoz May Napoleon invades Russia June 17 America declares war on Britain July 22 Battle of Salalmanca August 12 Triumphant entry into Madrid August 18 Wellington made Marquess of Wellington, Generalissimo of Spanish armies September 19-October 21 Siege of Burgos October-November Retreat to Portugal, French retreat from Moscow 1813 March 4 Wellington made Knight of the Garter June 21 Battle of Vitoria July 25 First assault on San Sebastian abandoned and city besieged, French invade the Pyrenees July 28-30 Battle of the Pyrenees (or Sorauren) August 31 Fall of San Sebastian, Battle of San Marcial October 7 Army crosses into France October 16-19 Napoleon defeated at Battle of Leipzig October 31 Surrender of Pamplona November 10 Battle of the Nivelle December Battles of the Nive and St. Pierre 1814 February Investment of Bayonne February 27 Battle of Orthez February-March Attempted peace negotiations with Napoleon at Châtillon March 1 Quadruple Alliance against Napoleon with Treaty of Chaumont March 31 Allies enter Paris April 6 Napoleon abdicates April 10 Battle of Toulouse, end of Peninsular War April 28 Napoleon sent to Elba May 3 Wellington becomes Duke September 15 Congress of Vienna opens December 24 Treaty of Ghent ends war with America The Congress and Waterloo 1815 January 8 Battle of New Orleans March 1 Napoleon lands in France March 7 Congress of Vienna hears of Napoleon's escape March 20 Napoleon arrives at the Tuileries, beginning of The Hundred Days April-May Wellington organizes army in Brussels June 15 Napoleon captures Charleroi in Belgium June 16 Battles of Ligny and Quatre Bras June 18 Battle of Waterloo (https://europeanhistory.about.com)

Jaar maand begin:1802Auteur:

Jaar maand einde:1815Boek:

Repositoryinternetsite

1803sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

Terwijl er in 1803 nog maar 227 werklieden in de spinnerijen werkzaam waren, telde men er in 1810 reeds ongeveer 10.000. De katoennijverheid werkte als een magneet. Reeds van in de jaren twintig van de negentiende eeuw kwamen velen van buiten Gent hun geluk zoeken in de stad. Zo vertoonde het Gentse bevolkingsregister tussen 1820 en 1830 een stijging van bijna 30% van het bevolkingscijfer: van 65.764 inwoners in 1820 naar 83.843 inwoners in 1830. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werd deze aantrekkingskracht nog sterker door de ellende op het platteland naar aanleiding van herhaaldelijke misoogsten en door de teloorgang van het thuisweven van linnen. '(https://users.skynet.be/silverpaper/sppages/archive/katoen.html)

Jaar maand begin:1803Auteur:

Jaar maand einde:1900Boek:

Repositoryinternetsite

1804sociale ontwikkelingen

Regio: Nederland

In Nederalnd (Bataafse Republiek) wordt een eenheidsspelling ingevoerd. Deze spelling is ontworpen door de Leidse hoogleraar M. Siegenbeek. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:18/12/180 Jaar maand begin:1804Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1807economie

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

crisis in de kantoenindustrie te gent in 1808, 1810, 1812 door stijging grondstoffen, de continentale blokkade van 1806 die niet waterdicht bleek, de te zwakke financiële basis, weinig professionele aanpak. Lousberg gaat failliet in 1810, L. Bauwens zelf in 1814. (pp190)

Jaar maand begin:1807Auteur:

Jaar maand einde:1813Boek:Bastille, Boerenkrijg en Tricolore

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1810sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

De katoennijverheid bereikte haar hoogste bloei in 1810. Arbeidskrachten die vroeger tegen hongerlonen op het platteland werkten verdienden nu 5 à 8 frank in de katoenspinnerijen, terwijl een timmerman te dien tijde slechts twee frank verdiende. Na 1810 brak er een crisis uit, die geleidelijk verergerde en die veroorzaakt was, volgens sommigen, door een gebrek aan grondstoffen, gevolg van de engelse blokkade, volgens anderen, eerder door oververzadiging van de markt. De twee derden van de spinners en wevers werden afgedankt en de daglonen tot op de helft verminderd. In 1814 konden Bauwens en andere industriëlen hun verplichtingen niet meer nakomen. Door het wegvallen van de franse markt, weken kantoenbewerkers uit naar Frankrijk. Pas in de 2e helft van Willem I's bewind steeg de productie er doordat men Nederlands Oost-Indië kon gebruiken als afzetgebied. (pp110)

Jaar maand begin:1810Auteur:Van Werveke Hans

Jaar maand einde:Boek:Gent, Schets van een Sociale Geschiedenis

RepositoryEigen Bibliotheek

1811demografie

Regio: Nederland

Hofstee's Database on Dutch Municipalities, 1811-present. With Hofstee's dataset as a start, NIDI has constructed a continuous database with annual demographic figures on births, marriages, deaths, and population size, by municipality. The complete database covers the period from 1811 up to the mid-1990s. This enormous dataset can be used, free of charge, by everybody who is interested in topics such as changing population density, or regional and national demographic developments, and can also be used as a sampling frame for those who whish to study micro-demographic behaviour at a local level. https://www.nidi.nl/research/prj10201.html

Jaar maand begin:1811Auteur:

Jaar maand einde:2000Boek:

Repositoryinternetsite

1811bezetting

Regio: Vlaanderen

Bij decreet van 26 september 1811 moest elke krant in de Verenigde Departementen in het frans gedrukt worden met het oog op de verfransing van vlaanderen. Een begeleidende nederlandse vertaling was toegestaan; Eentalig nederlands was verboden.

Jaar maand begin:1811Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1813demografie

Regio: Brabant

De gemiddelde lengte van de lotelingen opgeroepen voor dienst in het Franse leger bedroeg in 1813 - 1,550 m - en in 1804 -1,672 m- . De statisticus A. Quetelet betoogde in 1830 La misere cad les circonstances qui l'accompagnent, produit les petites tailles et retarde l'époque du développement complet du corps 'p188-189) . Een recruut uit het Nederlandse leger uit 1850 mat -1,62m- (anno 2000 is dan 1,80m). Velen werden afgekeurd omdat ze minimum lengte niet haalden m.n. 1,544 m in 1805 (Kraainem 45,90% in 1808, en 52,94% in 1809).

Jaar maand begin:1813Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1813klimaat

Plaats:LEEFDAALRegio: Brabant

De val van het franse regime werd geestdriftig begroet. De ontnuchtering volgde al snel. De winter 1813-1814 was zeer streng geweest en op de uitspattingen en opeisingen van de bezettende troepen, vooral kozakken, en de narigheden rond de slag bij waterloo, volgde een mislukte oogst in 1816. Toen die van 1817 ook zeer mager bleek, werd de toestand nog moeilijker ((Eigen Schoon en de Brabander LIII, 5-6, 1970 pp195 De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830)

Jaar maand begin:1813Auteur:

Jaar maand einde:1814Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1814sociale ontwikkelingen

Regio: België

Op 1 oktober 1814 wordt het Nederlands opnieuw toegelaten voor het registreren en verlijden van akten. (Eigen Schoon en de Brabander , LIII, 5-6, 1970 pp195 "De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830")

Jaar maand begin:1814Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1814

Regio: Verenigd Koninkrijk

21/6/1814 : Met de "Acht artikelen van Londen" worden Nederland en België verenigd. April 1815 : Een grondwetscommissie buigt zich over een nieuwe tekst in verband met de vereniging. Het concept wordt in Nederland door de Kamer aanvaard, maar in België afgewezen. De regering verklaart het concept toch als aanvaard door de thuisblijvers te beschouwen als voorstemmers en hetzelfde te doen met afgevaardigden die uitsluitend bezwaar hebben tegen de godsdienstvrijheid. Belangrijkste bepalingen: De Staten-Generaal bestaan voortaan uit twee Kamers. De leden van de Eerste Kamer worden benoemd door de koning. De leden van de Tweede Kamer worden gekozen door Provinciale Staten. De leden van de Tweede Kamer krijgen het recht van initiatief. De Tweede Kamer bestaat uit 55 leden uit Nederland en 55 leden uit België. De Tweede Kamer zal beurtelings vergaderen in Den Haag en Brussel. De zittingen zijn openbaar. De koning hoeft niet langer Nederlands Hervormd te zijn. Het land wordt opgedeeld in 17 provincies. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:21/06/181 Jaar maand begin:1814Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1815politiek

Regio: België

Willem I legt in Brussel de eed op de Grondwet af en wordt daarmee de eerste koning van de verenigde noordelijke en zuidelijke Nederlanden. De Belgische bisschoppen verbieden het afleggen van de eed van trouw op de nieuwe Grondwet. Hierop nemen veel ambtenaren ontslag. 20/11/1815 Tweede vrede van Parijs. Nederland krijgt nog enkele gebieden toegewezen: Bouillon, Chimay, Philippelville en Mariënbourg. (uit: https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:21/09/181 Jaar maand begin:1815Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1816mislukte oogst

Plaats:LEEFDAALRegio: Brabant

De val van het franse regime werd geestdriftig begroet. De ontnuchtering volgde al snel. De winter 1813-1814 was zeer streng geweest en op de uitspattingen en opeisingen van de bezettende troepen, vooral kozakken, en de narigheden rond de slag bij waterloo, volgde een mislukte oogst in 1816. Toen die van 1817 ook zeer mager bleek, werd de toestand nog moeilijker ((Eigen Schoon en de Brabander LIII, 5-6, 1970 pp195 De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830)

Jaar maand begin:1816Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1817mislukte oogst

Regio: Nederland

Nederland : Misoogsten leiden tot ernstige aardappeltekorten. De regering verbiedt het verstoken van aardappels tot jenever. https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1817Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1818geld, lonen

Regio: Oost Vlaanderen

De oorzaken van behoeftigheid in de periode 1818 - 1850 waren hoge ouderdom, gebrekkigheid, persoonlijke tegenslagen, groot aantal kinderen, gebrek aan werkgelegenheid, wangedrag. Tot 1842 was het aantal kinderen dat de hoofdoorzaak was, na 1850 is het de werkgelegenheid die schuld had aan het groeiend aantal behoeftigen. In de 18 en 19E eeuw ging de vlasnijverheid sterk achteruit. Het huisspinnen, die een niet geringe bijverdienste opleverde, viel weg. (in: Schakel jrg 2, nr 3 (1972).

Jaar maand begin:1818Auteur:

Jaar maand einde:1850Boek:Schakel

RepositoryEigen Bibliotheek

1822geld, lonen

Regio: België

Le modèle de la banque mixte (ou universelle) se développe d'abord en Belgique, avant de se répandre en Allemagne, dans une bonne partie de l'Europe centrale et en Italie. Il s'agit d'établissements prenant en charge toutes les opérations destinées à leur clientèle d'entreprises : escomptes d'effets à court terme, crédit à moyen et long terme, émission d'actions et d'obligations. La banque mixte est souvent érigée en France et en Grande-Bretagne comme le contre-modèle dont il faut s'inspirer. C'est le modèle allemand qui inspire la réforme bancaire de 1966--1967 en France. D'une manière générale le modèle de la banque universelle a bénéficié de jugements positifs, notamment dans sa capacité à mobiliser avec continuité et un relatif discernement les moyens financiers au profit du développement industriel. La forte implication des banques allemandes, belges ou italiennes dans le financement des entreprises ne fait aucun doute. Belgique : Société Générale de Belgique, fondée en 1822, et prenant progressivement la structure ci- dessus décrite. Dans la 2e moitié du XIXe siècle, la Générale consolide son emprise sur l'économie nationale en construisant, à travers le pays, un réseau de banques patronnées qui contribuent au drainage des épargnes et au financement des entreprises moyennes. Le nouvel essor des activités industrielles à partir des années 1890 renforce les liens tissés avec les entreprises et consolide la place dominante de la Générale à la tête de la hiérarchie bancaire en Belgique, malgré le développement rapide de la Banque de Bruxelles entre 1971 et 1914.(in https://www.eleves.ens.fr:8080/home/robin/histoire/contemp/banques.html)

Jaar maand begin:1822Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1822klimaat

Plaats:LEEFDAALRegio: Brabant

De val van het franse regime werd geestdriftig begroet. De ontnuchtering volgde al snel. De winter 1813-1814 was zeer streng geweest en op de uitspattingen en opeisingen van de bezettende troepen, vooral kozakken, en de narigheden rond de slag bij waterloo, volgde een mislukte oogst in 1816. Toen die van 1817 ook zeer mager bleek, werd de toestand nog moeilijker . Het begin van de 20er jaren bracht beter oogsten ondank de scherp winter van 1822-23. De winter van 1829-1830 was streng en de daaropvolgende oogst zeer middelmatig. In de nijverheid heerste krisis. Een opstand van de armen te Brussel werd in de kiem gesmoord en de vijandschap sloeg over op de "Hollanders". ((Eigen Schoon en de Brabander , LIII, 5-6, 1970 pp195 De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830)

Jaar maand begin:1822Auteur:

Jaar maand einde:1823Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryEigen Bibliotheek

1826techniek, uitvinding,

Regio: Europa

Geen uitvinding heeft ons beeld zo ingrijpend veranderd als die van de fotografie. Meestal wordt 1839, het jaar waarin Louis Jacques Mandé Daguerre (1787 - 1851) zijn uitvinding van de daguereotypie bekend maakte, als jaar genoemd. Met veel rumoer maakte Daguerre zijn techniek (en daarmee de geboorte van de fotografie) openbaar. Wel had hij eerst een aantal andere mensen af moeten kopen, die zeiden dezelfde ontdekking te hebben gedaan. De allereerste foto Eigenlijk zouden we 1826, dus dertien jaar daarvoor, als uitvindingsjaar van de fotografie moeten noemen. Destijds was Joseph Nicéphore Wiépce (1765 -1833) er namelijk al in geslaagd een afbeelding te maken van de werkelijkheid, zonder daarvoor pen, potlood of penseel gebruik te maken: de allereerste foto. Daguereotypie Een door de toneelschilder Daguerre vanaf 1837 ontwikkeld en tot 1860 gebruikt eenvoudige, fotografische techniek. Hierbij wordt een met lichtgevoelige zilverjodidedampen behandelde koperen plaat in een camera obscura belicht. De fotochemisch veranderde partijen worden door kwikzilverdamp zichtbaar gemaakt. De onbelichte delen worden vervolgens met een hete keukenzoutoplossing of natron behandeld. Camera obscura (Latijn voor donkere kamer) Dit is de oervorm van het fototoestel. Een van binnen zwartgemaakt en lichtdicht kastje met een kleine opening (al dan niet met lens) aan de voorkant. De binnenvallende stralen worden in de opening gebundeld en op de tegenoverliggende wand geprojecteerd. Zo ontstaat er een verkleind, omgedraaid en ondersteboven staand beeld van de er buitenvgelegen voorwerpen. De camera obscura werd in Europa al in de Middeleeuwen gebruikt (zie David Hockneys theorie over het gebruik ervan door schilders als Van Eyck om fotografisch juiste schilderijen te maken) (uit : https://www.groninger-museum.nl/fotografie/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1826Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1826vervoer

Regio: Nederland

Waarschijnlijk wordt in dit jaar de eerste 'fiets' in gebruik genomen. Dit voertuig was eigenlijk niet meer dan een variant op de houten loopfiets. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1826Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1827industrialisering

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

aanleg kanaal van Terneuzen 1827

Jaar maand begin:1827Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1828opstand

Regio: België

In België verenigen katholieken en liberalen zich in 'Het Verbond van de Rode en de Vierkante Muts'; in de volksmond 'het Monsterverbond' genoemd. De aanhangers zijn (nog) niet uit op onafhankelijkheid of aansluiting bij Frankrijk, maar willen (staatsrechtelijke) hervormingen. In 1829 : In België komt een petitiebeweging op gang. De eisen betreffen de vrijheid van drukpers en onderwijs, de invoering van juryrechtspraak en de afschaffing van de belasting op het gemaal. 28/4/1829 De Kamer neemt met grote meerderheid de nieuwe Drukperswet aan. Deze wet geeft meer vrijheid, maar gaat in ogen van velen niet ver genoeg. 1830 Willem I matigt de Perswet, de Taalbesluiten en versoepelt de regels van het onderwijs. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1828Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1828aardbeving

Regio: Nederland

Er waren twee aardbevingen: 1828 en 1843, in Zeeland (https://www.wolphaartsdijk.org/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1828Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1829klimaat

Plaats:LEEFDAALRegio: Brabant

De winter van 1829-1830 was streng en de daaropvolgende oogst zeer middelmatig. In de nijverheid heerste krisis. Een opstand van de armen te Brussel werd in de kiem gesmoord en de vijandschap sloeg over op de "Hollanders". ((Eigen Schoon en de Brabander , LIII, 5-6, 1970 pp195 De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830)

Jaar maand begin:1829Auteur:

Jaar maand einde:1830Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1830

Regio: België

30/4/1830: Louis Potter, het boegbeeld van de Belgische oppositiebeweging, wordt met twee medestanders door de rechtbank verbannen wegens opruiing tegen de regering. In augustus 1830 Brussel breken relletjes uit na de opvoering van de opera 'La muette de Portici'. Deze opera, waarin de vrijheidsstrijd van de Napolitanen tegen de Spaanse overheersers wordt bezongen, wordt onder meer aangegrepen protestuiting tegen de strakke perswetten. De notabelen van Brussel nemen de feitelijke macht over en eisen een bijeenkomst van de Staten-Generaal. Een afvaardiging van drie man vertrekt met een verzoekschrift naar Den Haag. Men eist een democratische uitvoering van de Grondwet en het herstel van de eerder geformuleerde grieven over o.a. de persvrijheid, het Taalbesluit en het onderwijs. Overleg leidt niet tot een oplossing. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1830Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1830geld, lonen

Regio: België

Onder Leopold I werden 22 verschillende types munten geslagen. Aanvankelijk was de Belgische frank gekoppeld aan de Franse, maar al spoedig werden onder invloed van de sterke daling van de goudprijs pogingen ondernomen zich monetair los te maken van dat land. In 1847 werd overgegaan van de gouden standaard naar de zilveren en in 1850 gebeurde dit weer. In 1869 werd weer voor de gouden standaard gekozen ... Om de waarde van de Frank te stabiliseren was België toegetreden tot het Latijns unie, samen met Frankrijk, Italië en Zwitserland. Later sloot ook Griekenland zich aan. De Latijnse Unie werd opgericht in 1865 (verdrag van 23 december 1865 en inwerkingtreding op 1 augustus 1866) en is van grote invloed geweest omdat ook verschillende andere landen zich ernaar richten. De muntunie verloor na 1878 veel van haar betekenis en viel in feite uiteen nog vóór de eerste Wereld Oorlog. Officieel werd het verbond opgegeven in 1925 (uit : https://www.gwmcoins.com/home_artikels.htm

Jaar maand begin:1830Auteur:

Jaar maand einde:Boek:1869

Repositoryinternetsite

1830opstand

Regio: België

Prins Frederik (1797 - 1881) probeert Brussel te bezetten. Na drie dagen van straatgevechten is het gedwongen zich terug te trekken naar Vilvoorde. In Brussel wordt dit als een overwinning gevierd en wordt een Voorlopig Bewind geïnstalleerd. 29/9/1830 : De Staten-Generaal besluiten Nederland en België te splitsen. Dit formele besluit komt te laat, want de Nederlanders worden al uit België verdreven. 4/10/1830 Het Voorlopig Bewind uit Brussel proclameert de zelfstandige Belgische Staat. Hierop wordt besloten een Nationaal Congres bijeen te roepen. 4/11/1830Bijeenkomst van de grote mogendheden in Londen over de situatie in Nederland. Er wordt een wapenstilstand geproclameerd; beide partijen accepteren deze. 24/11/1830 In Brussel besluit het Nationaal Congres de leden van het Huis van Oranje voor eeuwig van de troon uit te sluiten. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:23/09/183 Jaar maand begin:1830Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1830politiek

Regio: België

Quand, le 21 juillet 1831, Léopold Ier prêta serment, devant l'église Saint-Jacques-sur-Coudenberg, il avait quelques raisons de dissimuler son inquiétude. Tout permettait decroire, en effet, à un retour offensif des Hollandais après le soulèvement de Bruxelles et la proclamation , d'indépendance du royaume de Belgique. Or, que valait notre armée de 1831 ? Quelques bandes en sarraus bleus, des milices bourgeoises souvent équipées de fu sils de chasse, presque pas d'artillerie, une cavalerie disparate formée de soldats qui, hier encore, appartenaient aux troupes belges de S.M. Guillaume Ier, notre monarque des années 1815-1830. Les officiers ? Parmi eux, des aventuriers intelligents et actifs comme don Juan van Haelen, des hommes aussi sérieux que l'honnête Pleetinckx, des gail. lards, qui avaient servi sous Napoléon Ier, mais aussi des généraux d'occasion, issus des barricades, hâbleurs, incompétents et incapables d'une stratégie d'envergure. On manquait de tout : balles, poudre, chevaux. Et ce qui devait arriver, advint. Les Hollandais nous attaquent. C'est la débâcle. Dans une lettre de Léopold Ier, cette phrase : « A Malines, pour garder un pont, j'ai dû m'assoir dessus.» Ce qui nous sauve? L'intervention massive de 50.000 soldats français appelés à la rescousse par le Roi et son remarquable conseiller, Joseph Lebeau. Le souvenir de la cuisante défaite de l'été 1831 - un mois d'août beaucoup moins glorieux que celui de 1914 - va marquer profondément la politique de Léopold Ier et des hommes d'Etat-de son règne. Dès 1834, l'Ecole Royale Militaire est fondée et dotée d'un. corps professoral d'élite.Le premier commandant de l'Ecole Militaire est un Français né à Marseille le le 3 octobre 1792. Ce général Chapelié, pendant trente ans, donnerait à l'institution une allure scientifique et une discipline remarquables. L'armée encadrée par les officiers qu'il a formés bénéficie de tout l'appui du Parlement où c'est jusqu'en' 1870, la génération des hommes qui firent 1830 qui donne le ton. Un ton très tricolore.

Mais en 1870... Léopold II qui, en 1865, a succédé à Léopold ler, est assez. informé de la politique internationale pour savoir que tôt ou tard éclatera un conflit franco-allemand. Une commission de réforme de l'armée est créée où s'offrantent deux thèses. Première thèse : si on nous déclare la guerre, massons toutes nos troupes à l'abri des forts anversois. Seconde opinion, défendue avec vigueur par le général Renard : « Etendons sur tout notre trerritoire un puissant réseau de forteresses modernes épaulant les mouvements d'une très mobile armée de campagne, ainsi l'ennemi n'osera pas nous attaquer car il devra non seulement vaincre notre cavalerie, mais, en outre, s'emparer d'Anvers... » Léopold Ier partage, sans aucun doute, les idées du général Renard, aussi se réjouit-il de voir le Parlement porter 1e contingent annuel des recrues à 12.000 hommes et l'armée adopter l'excellent fusil Albi dont la portée atteint 1.200 mètres et surpasse le « Dreyse » allemand ne tirant que jusqu'à 400 mètres. Nous achetons aussi des canons rayés Wahrendort dont la portée de 4 à 5 kilomètres est remarquable pour l'époque. Au moment où l'Europe va vivre ces tragiques bouleversements que sont l'écroulement du Second Empire de Napoléon III, et la naissance de l'unité allemande forgée par Bismarck la Belgique selon l'heureuse expression du général Verhaegen est : « Egale à la Prusse par son canon et à la France par son fusil, supérieure par son fusil à la Prusse et par son canon à la France». Capable d'aligner une armée de 70.000 hommes, notre pays peut faire basculer l'équilibre des forces, car l'Allemagne compte 450.000 soldats et la France 300.000. Dès l'ouverture des hostilités franco-allemandes, en juillet 1870, Léopold II signé le décret de mobilisation de dix classes en Belgique et notre armée se tient prête à toute éventualité. Notre territoire sera respecté tant par les Allemands que les Français. Evénernent heureux, certes, mais qui aura de singulirères conséquences pour notre armée. On avait craint sa force qui garantissait. notre neutralité. On oubliera cette force pour ne plus croire qu'à la neutralité. Fait trop rarement souligné après 1870, s'éteignent les fondateurs de la Belgique indépendante. La génération des Rogier, des Nothomb, des Lebeau meurt, cette génération qui n'avait jamais oublié notre débâcle de 1831.

Avant 1914 En 1886, la France adopte le fusil Lebel et l'Allemagne utilise le Mauser. Nous hésitons pendant trois

ans entre ces deux armes pour choisir finalement le Mauser; mais notre artillerie, que devient-elle ? Il faut remplacer ses canons Wahrendorf par des pièces modernes. Nous les comanderons chez Krupp et en 1905 seulement, nous achèerons aux usines d' essen, un « 75 Krupp », qui , ma foi, fera merveille en 1914 contre les troupes du pays qui, nous avait fourni ce redoutable et meurtrier engin !

Notre armée des années 1900 est, aujourd'hui, mal connue. Elle possède, cependant, un remarquable corps d'officiers formés à Beverloo où l'étude du tir est excellente, à Brasschaat dont le polygone d'artillerie apparaît un des meilleurs d'Europe et à Ypres où notre école de cavalerie nous vaut alors de brillants succès internationaux lors des grands concours (Gérard Jo), 2000 ans d'armée belge, LB 22/7/93

Jaar maand begin:1830Auteur:

Jaar maand einde:1914Boek:

Repositoryinternetsite

1830sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

Na de verbanning van Bonaparte naar St. Helena bond het Congres van Wenen ons lot aan dat van Nederland. In 1827 werd het kanaal van Gent naar Terneuzen voltooid. Om de buitenlandse mededinging het hoofd te kunnen bieden, hielden de ondernemers van de bedrijven in de kanaalzone de lonen bespottelijk laag. Niet zelden verdiende de arbeider van half zes in de ochtend tot tien uur 's avonds slechts 36 centiemen. Er waren spinsters die het brachten tot 10 centiemen per dag. De prijs van een brood bedroeg 12 centiemen. De werkweek telde 78 uren.

Het dagloon der veldarbeiders in streek Merelbeke dat sinds 1830 bijna onveranderd bleef, schommelde rond de 64 centiemen voor de mannen en 38 centiemen voor de vrouwen, plus het voedsel. Ter vergelijking : in 1860 kostte een zijden vrouwenjurk 9,5 frank. Men had geen vaste werktijd : deze werd vooral 's zomers bepaald door het daglicht. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1830Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1831opstand

Regio: België

11/01/1831 : De conferentie van Londen vaardigt de Januari-protocollen uit. Hiermee wordt de scheiding tussen Nederland en België geregeld. Willem I aanvaart de voorwaarden, maar het Belgische Nationaal Congres verwerpt ze. Voornaamste bezwaren van de Belgen waren: Nederland behoudt de grenzen van 1790 en Luxemburg. België moet 16/31 van de staatsschuld overnemen 5/2/1831 Op de Schelde in Antwerpen dreigt de kanonneerboot van Jan van Speijk (1802 - 1831) in Belgische handen te vallen. Hierop besluit hij het schip op te blazen door een lont in het kruitvat te steken. In Nederland wordt zijn dood als een heldendood gezien. 2-12/8/ 1831 Nederland houdt een tiendaagse veldtocht in België, maar moet zich terugtrekken als de Fransen de Belgen te hulp komen. Oktober 1831 Nieuwe scheidingsovereenkomst opgesteld te Londen: de zgn. 24 artikelen van Oktober. Deze overeenkomst is positiever voor Nederland. België aanvaardt de voorwaarden, maar Willem I wil nog meer en verwerpt ze. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1831Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1831ziekte

Regio: Frans Vlaanderen

Des épidémies de choléra ont frappé la localité voisine de Wasnes-au-Bac en 1831, 1832, 1833 et 1849 . Vu la baisse importante de la population d'Hem-Lenglet durant cette période, on peut envisager que le choléra est une des raisons de la chute démographique relevée sur la courbe de la population. District de Cambrai (https://perso.libertysurf.fr/scharlet/levillag.htm )

Jaar maand begin:1831Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1832opstand

Regio: België

Engeland en Frankrijk sommeren Nederland de nog bezette Belgische gebieden op te geven. Als Willem I dit weigert, leggen zij een vlootblokkade op (November) en wordt de Antwerpse Citadel (nog in Nederlandse handen) door de Fransen gebombardeerd waarop deze opgegeven moet worden (23 December). (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1832Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1832vredesverdrag

Regio: België

Londense conventie tussen Engeland, Frankrijk en Nederland. Er wordt besloten tot een wapenstilstand met een status quo van de territoriale indeling (België behoudt vooralsnog Limburg en Luxemburg onder haar gezag). Engeland en Frankrijk heffen hierop de vlootblokkade tegen Nederland op. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:21/05/183 Jaar maand begin:1832Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1832ziekte

Regio: België

De cholera komt met de tsaristische troepen uit Kaukasus die tegen de Polen waren ingezet, Europa binnen, nadat in 1817 ze uit de moerassige Gangesdelta was opgestegen. In juni 1832 woedde ze in de provincies Antwerpen en Brabant. Ieder jaar vielen er slachtoffers. In 1866 sloeg de cholera driest toe. In ons land maakte ze 43.000 slachtoffers, waarvan ca 10.000 in Brabant.

Jaar maand begin:1832Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1834transport

Plaats:AALTERRegio: Oost Vlaanderen

De wet op het aanleggen va spoorwegen werd gestemd op 1 mei 1834 De eerste spoorlijn Brussel Mechelen werd ingehuldigd op 1 mei 1835. Dan volgenden Mechelen-Antwerpen, Mechelen- Dendermonde, Mechelen-Leuven, Dendermonde-Gent, Leuven-Tienen, Gent-Brugge, Brugge- Oostende, Tienen-Waremme, Waremme-Ans. Deze laatste vier spoorlijnen werd in 1838 aangelegd. Gent Aalter Brugge werd per 12 augustus 1838 in gebruik genomen. Gent Kortrijk zou in 1840 ingebruik worden genomen. In 1838 vond men de lijn Gent - Oostende reeds een vergissing omdat ze door bedroevend saai landschap reed vooral tussen Aalter en Brugge "on est dans les bruyères et de Bruges à Ostende dans les marais". Daarom wou men een lijn Gent Tielt met uitsplitsing aldaar naar Brugge enerzijds en Kortrijk anderzijds . De lijn is niet verlegd en Tielt zou moeten wachten tot 1855 voor de lijn De Pinte Deinze Tielt Lichtervelde Diskmuide.( In: Bos en Beverveld 1980 pp143 naar een artikel in Biekorf Jrboek 1972 pp219 )

Jaar maand begin:1834Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1837transport

Plaats:BEERNEMRegio: België

In 1837 wordt de spoorlijk Gent Brugge over het grondgebied van Sint Joris ten Distel en Beernem aangelegd. (Bos en Beverveld jaarboek nr 1978 p58)

Jaar maand begin:1837Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1837industrialisering

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

spoorlijn naar Zuidstation te Gent in 1837

Jaar maand begin:1837Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1839vredesverdrag

Regio: België

Definitief scheidingsakkoord tussen Nederland en België. Belangrijkste bepalingen: Limburg en Luxemburg worden gedeeld, Willem I blijft groothertog van het groothertogdom Luxemburg. Nederlands Limburg en Luxemburg worden beiden lid van de Duitse Bond. België blijft voor altijd neutraal. België draagt jaarlijks 5 miljoen gulden af voor de rente en aflossing van de staatsschuld. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:19/04/183 Jaar maand begin:1839Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1841mislukte oogst

Regio: België

In de nacht van 21 juni 184( zou de gehele aardappeloogst eraan gaan. Verdord loof en verrotte aardappelen. De drie volgende jaren deed zich hetzelfde voor. (29 Jrg, p298)

Jaar maand begin:1841Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1841architectuur, bouw,

Plaats:BRUGGERegio: West Vlaanderen

In 1841 werd het station van Brugge gebouwd naar een ontwerp van August Payen. Het werd in 1877- 86 afgebroken en steen voor steen weer opgebouwd in Ronse, waar het nog staat ( DS 7-11-2001)

Jaar maand begin:1841Auteur:

Jaar maand einde:Boek:De Standaard

RepositoryKrant

1842onderwijs

Regio: België

De wet Nothomb van 1842 was de eerste organieke wet op het lager onderwijs die elke gemeente verplichtte een lagere school te hebben en van de leraars eiste dat ze een diploma hadden.

Jaar maand begin:1842Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1843aardbeving

Regio: Nederland

Er waren twee aardbevingen: 1828 en 1843, in Zeeland (https://www.wolphaartsdijk.org/geschiedenis.html)

Jaar maand begin:1843Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1844demografie

Plaats:GENTRegio: België

in zijn werk Mémoire sur le paupérisme dans les Flandres schrijft Ducpétiaux dat er 1828 1 behoeftige is op 7 inwoners. In 1844 kregen 14500 permanente hulpbehoevenden steun van de stad Gent. In 1846 was er 1 behoeftige op zes inwoners.

Jaar maand begin:1844Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1845mislukte oogst

Regio: Nederland

Mislukking van de aardappeloogst leidt in Nederlands tot de invoering van de vrijhandel in graan. In een groot aantal plaatsen in het westen breken hongeronlusten uit. In 1847 nog steeds honger in Nederland. In verband hiermee wordt in het hele koninkrijk een biddag gehouden. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1845Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1845

Regio: Vlaanderen

Per week gaf een arbeidersgezin hetvolgende uit : aan rogge en tarwebrood 4,62fr, aardappelen 2,24; boter 2,38; brandstof 1fr; huishuur 1,27. Gekochte produkten koffie, chicorei, melk, botermelk, zout, peper, zaijn, rijst, meel, ajuin, zeep en stijfsel. (uit : J. Mareska , J. Heyman, Enquête sur le travail et la condition physique et morale des ouvriers employés dans les manufactures de coton, à Gand, Gent 1845)

Jaar maand begin:1845Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1845mislukte oogst

Regio: Vlaanderen

Aardappelplaag in Vlaanderen in 1845 ((in: Schakel jrg 2, nr 3 (1972)

Jaar maand begin:1845Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Schakel

RepositoryEigen Bibliotheek

1845ziekte

Plaats:BEERNEMRegio: West Vlaanderen

Er heerst hongersnood en tyfuskoorts op een verschikkelijke wijze in Beernem en de andere dorpen in de jaren 1845-48. De bevolking van de gemeente loopt terug. Bos en Bevervled 1978, p 58)

Jaar maand begin:1845Auteur:

Jaar maand einde:1848Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1845ziekte

Plaats:WAREGEMRegio: West Vlaanderen

voorjaar 1845 heerste er een pokkenplaag te Waregem, evenals van eind jan tot maart 1871, voorts de kinderpokken in dec 1871 en in dec 1973 , In St Eloois vijve heersten ze al een jaar en zijn dus geleidelijk naar de grens van Waregem opgetrokken, er vielen evenwel geen dodelijke slachtoffers. (29 Jrg p 304)

Jaar maand begin:1845Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:1873Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1846sociale ontwikkelingen

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

in 1846-48 heerst er een economische crisis met grote werkloosheid en stijgende voedselprijzen, versterkt door misoogsten. Op het einde van de 19e eeuw rond 1880 daalden de prijzen en steeg de levensstandaard van de arbeiders

Jaar maand begin:1846Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1846mislukte oogst

Regio: Vlaanderen

In 1846 slaat de roest in het koren. De broodprijzen worden tot 3 maal duurder.

Jaar maand begin:1846Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1847administratief

Regio: België

De wet van 1847 regelde de militieplicht. Het leger bestond uit vrijwilligers aangevuld met door het lot aangeduide dienstplichtigen. De diensttijd belipe 5 jaar. IN 1868 werd die ingekort tot 28 maanden voor het voetvolk, drie jaar bij de genie en vier jaar bij de ruiterij en geschut. De loting had meestal plaats in februari. Bij wet van 30 juni 1896 werd een maandelijkse vergoeding van 30 fr gestort op een spaarboekje toegekend. Dit was ongeveer het loon van een ongeschoolde werkman. De wet van 31 maart 1902 verminderde de dienstplicht van 28 op 20 maanden voor voetvolk, genie werd 23 maanden, ruiterij 3 jaar. Ouders kregen nu ook 10 fr per maand bovenop de 25 voor voetvolk en 30 fr voor ruiterijmanschappen. Vrijwilligers kregen altijd 30 fr per maand. Een werkliedenpensioen in die dagen bedroeg 65 fr per jaar. Door de wet van 14 december 1909 werd de persoonlijke dienstplicht ingevoerd met afschaffing van de loting en plaatsvervanging en vermindering van de duur. Per 21.6.1961 werd ook de ontwikkelingsdienst mogelijk met twee in het buitenland. De wet van 3 juni 1964 en 22 januari 1969 maakten de gewetensbezwaardenddienst mogelijk.

Jaar maand begin:1847Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1847klimaat

Regio: België

18 juni 2002 34,4 warmste nu 6 juli 1952 35,7 julidag 27 jun 1847 38,8 dag 2 juli 1952 22 's nachts

Jaar maand begin:1847Auteur:

Jaar maand einde:2002Boek:

RepositoryKrant

1847ziekte

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

Ook de stichting van het onafhankelijk België bracht geen verbetering mee van de treurige economische toestanden. De oogst mislukte jaar na jaar, de aardappelplaag heerste, de levensmiddelen werden schaarser en duurder. Op het platteland was de hongersnood het grootst, want de grote vlasbedrijven die te Gent oprezen, hadden de huisnijverheid gedood die de meeste gezinnen in leven hield. De cholera sleepte hier in Merelbeke in 1847 en 1886 in totaal 80 personen naar het graf. Méér dan 100 mensen bezweken aan tyffus in 1866 en 1890. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1847Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1847ziekte

Plaats:GENTRegio: Oost-Vlaanderen

uitbraak tyfusepidemie te Gent in 1847

Jaar maand begin:1847Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1847hongersnood

Plaats:GENTRegio: Vlaanderen

In mei 1847 heerst er in Gent hongersnood bij een deel van de bevolking. In verschillende wijken worden op 17 mei bakkerijen aangevallen en geplunderd.

Datum begin:17/05/184 Jaar maand begin:1847Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Ghendtsche Tydinghen

RepositoryEigen Bibliotheek

1848ziekte

Plaats:ZULTERegio: Oost Vlaanderen

Er vallen in 1848 116 slachtoffers aan pokken, tyfus en bloedarmoede door gebrekkige voeding.

Jaar maand begin:1848Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1848ziekte

Plaats:WAREGEMRegio: West Vlaanderen

Tyfus te Waregem (en omstreken tot in dép. Nord) (29 Jrg, p 303). Ook de dokter en pastoor worden slachtoffer en sterven

Jaar maand begin:1848Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1849ziekte

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

cholera uitbraak in Gent in 1849 met 2.224 slachtoffers

Jaar maand begin:1849Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1850ziekte

Regio: België

Rond 1850 begon men in België met inentingen tegen pokken. In het begin van de 18e eeuw werden in de wereld zestig mensen op honderd door pokken aangetast, van die zestig bezweken er tien en bij nog tien andere liet het afzichtelijke littekens in het gezicht na. Reeds in de 10e eeuw pasten Oosterse volkeren inoculatie toe. De Turken en Arabieren deden hen na. En in 1717 liet de echtgenote van de Engelse gezant in Konstantinopel haar kind intenten (met succes), waarna men in Engeland zelf inoculatie begon uit te voeren, ondanks de weigerachtige houding van predikanten en veel geneesheren. De heelmeesters JF Kluyskens en G Demanet (op 7/9/1800)pasten vaccinatie (met koepokken) reeds in het begin van 19e eeuw in Gent toe. (ESB 424)

Jaar maand begin:1850Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1850sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

Volkskundigen wijzen er wel op dat aan de bruiloftsdag zelf vele geluk en ongeluk brengende aspecten worden verbonden maar welke dan de dagen zijn die geluk, en welke ongeluk brengen blijft duister. Van der Molen citeert J. Schrijnen die gewag maakt van het feit dat in Nederland het volksgeloof "Wat betreft den huwelijksdag, (...) er weer een eigenaardige zienswijze op na (houdt). Liefst trouwt men op Dinsdag en Donderdag, niet op Woensdag of Vrijdag." Een merkwaardige constatering gezien het bovenstaande. P. J. Meertens merkt op dat het soms schijnt, dat alle dagen gelijk zijn, maar het volksgeloof weet wel beter en onderscheidt geluks- en ongeluksdagen. "Dat onderscheid is echter erg willekeurig en er is geen enkele dag die zelfs in een beperkt gebied als ons land niet overal zowel als geluks-, als ook als ongeluksdag geldt, met uitzondering van de woensdag die alleen als geluksdag bekend schijnt te staan. De maandag heeft een slechte naam en deze dag wordt als trouwdag gemeden. Een huwelijk op maandag aangegaan zal immers maar van korte duur zijn. 'Wie op een maandag trouwt, blijft niet bij zijn vrouw' zeggen de Vlamingen". De dinsdag en donderdag worden weer wel als geschikte trouwdag gezien, over de woensdag valt niet veel te vertellen, zo meent Meertens, maar op de vrijdag rust weer het odium dat alles wat men onderneemt tot mislukking is gedoemd. "Natuurlijk mag men dan ook op vrijdag niet trouwen." Engelse historici wijzen erop dat de vrijdag een impopulaire dag was om te huwen omdat de werkweek op deze dag het meest intensieve punt bereikte en omdat bijgeloof ervan uitging dat op deze dag gesloten huwelijken geen geluk brengen. De Belgische historicus Vandenbroeke meent dat althans in katholiek België de vrijdag als trouwdag lange tijd impopulair was omdat er een verband werd gelegd met de onthouding van vlees: bij een bruiloft op vrijdag kwam de vreugde van het tafelen in het gedrang. De sterke aangroei van de huwelijken op vrijdag die in de 19e eeuw zichtbaar is verklaart Vandenbroeke uit het feit dat men op vrijdag een burgerlijk huwelijk gaat sluiten terwijl de festiviteiten rond de bruiloft zich na het kerkelijk huwelijk op zaterdag handhaven. Dat de zaterdag in België de trouwdag bij uitstek was houdt volgens Vandenbroeke tevens een verwijzing in naar de sociaal-economische positie van het bruidspaar. (uit: https://www.nidi.nl/public/demos/dm99093.html)

Jaar maand begin:1850Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1850demografie

Plaats:WAREGEMRegio: Vlaanderen

Tussen 1843 en 1851 loopt de bevolking van 7400 met 672 zielen terug (bron 29 Jrg, p 299). Naast de mislukte oogsten, hoge broodprijs, is ook de landverhuizing naar Rijssel, Rouboix en Toerkonje mee orrzaak van de bevolkingsdaling. Vele emigranten worden aan de grens teruggestuurd bij gebrek aan een bewijs van goed zedelijk gedrag.

Jaar maand begin:1850Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1853onderwijs

Regio: Frans Vlaanderen

Le 27 janvier 1853, le Conseil académique du département du Nord interdira purement et simplement l'enseignement du flamand, "ne permettant la lecture en flamand dans les arrondissements de Dunkerque et d'Hazebrouck que pour les enfants au catéchisme, tous les autres exercices devant avoir lieu en français, et le maître ne devant pas souffrir qu'on parle une autre langue dans l'école." (uit : https://phorrein.free.fr/La%20Flandre%20en%20France.htm)

Jaar maand begin:1853Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1853sociale ontwikkelingen

Regio: Oost Vlaanderen

In 1853 besteedde een begoed arbeidersgezin 80% van de inkomsten aan kleding, voeding, verwarming.

Jaar maand begin:1853Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1854ziekte

Regio: Frans Vlaanderen

En 1854 une épidémie de Typhoïde a ravagé l'Ostrevent et a sans doute touché le village d'Hem- Lenglet. District de Cambrai (https://perso.libertysurf.fr/scharlet/levillag.htm)

Jaar maand begin:1854Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1860sociale ontwikkelingen

Regio: Nederland

Officiële afschaffing van de slavernij in Nederlandsch-Indië. Onder het pseudoniem Multatuli publiceert Eduard Douwes Dekker het boek 'Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche Handelsmaatschappij'. In 1862 wordt in Suriname amnestie afgekondigd voor weggelopen slaven. 1863 Officiële afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Antillen. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:1/01/1860 Jaar maand begin:1860Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1864sociale ontwikkelingen

Regio: Europa

De Paus vaardigt de Encycliek 'Quanta Cura' met de 'Syllabus Errorum' uit. Dit zet druk op de samenwerking tussen liberale en katholieken. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1864Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1866ziekte

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

Merelbeke :De cholera sleepte hier in Merelbeke in 1847 en 1886 in totaal 80 personen naar het graf. Méér dan 100 mensen bezweken aan tyffus in 1866 en 1890. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm) Gent : De oprukkende epidemies bedreigden immers voortdurend de stad Gent ; in 1832 cholera, in 1838-1840 mazelen, in 1847 typhus en 1849 opnieuw cholera, in 1851 pokken en cholera, in 1854 cholera, in 1865 on 1866 nogmaals cholera en in 1871 typhus en pokken. 'https://users.skynet.be/silverpaper/sppages/archive/katoen.html)

Jaar maand begin:1866Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1867vredesverdrag

Regio: Luxemburg

Willem III onderhandelt met keizer Napoleon III over de verkoop van Luxemburg. 3 April De Duitser Bismarck dreigt met oorlog als Luxemburg aan Frankrijk wordt afgestaan. Hierop trekt Willem III zijn goedkeuring voor de verkoop in. 11 Mei Op een conferentie te Londen wordt de Luxemburgse kwestie geregeld. Luxemburg en Limburg worden vrijgemaakt uit de Duitse Bond. De neutraliteit van Luxemburg wordt door de grote mogendheden en Nederland erkend. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1867Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1870sociale ontwikkelingen

Plaats:GENTRegio: Oost Vlaanderen

Omstreeks 1870 is één vijfde van de arbeiders in de Gentse katoennijverheid tussen tien en zestien jaar. (in : R. De Herdt, Kinderarbeid van omstreeks 1800 tot 1914, tentoonstellingscatalogus Gent, 1979)

Jaar maand begin:1870Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1872onderwijs

Regio: Nederland

In mei 1872 verschijnt de eerste druk van het Nieuw Woordenboek der Nederlandsche Taal van Van Dale . (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1872Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1872overstroming

Regio: Vlaanderen

Grote overstromingsjaren van de Leie met veel schade te Gent, Deinze, Menen en Kortrijk zijn 1872, 1880, 1894, 1925, 1926, 1937, 1957, 1965, 1966. De laatste overstromingen in 65 en 66 waren het gevolg van de vele rechttrekkingen van de Leie in Frankrijk.

Jaar maand begin:1872Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:1966Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1878

Regio: Europa

In 1878 begint een internationale agrarische crisis. Dit leidt er toe dat er vanuit het platteland een trek naar de steden gaat ontstaan. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1878Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1878sociale ontwikkelingen

Plaats:Sint Amandsberg Regio:Oost Vlaanderen

Zwemmen : Politiereglement van 23 mei 1878 waarbij zwemmen in bepaalde delen van de Schelde en de Rietgracht verboden zijn. Op 4 mei 1887 wordt een verordening op zwemmen aangenomen waarbij men oog had voor de zedelijkheid en het voorkomen van ongevallen. Het omgekeerde moet dus frequent zijn voorgekomen. (in : Volkskundige Kroniek, Jrg 9 (2001), nr 3, p111)

Jaar maand begin:1878Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Volkskundige Kroniek

RepositoryEigen Bibliotheek

1880sociale ontwikkelingen

Regio: België

Nummering Huizen : Ministerie van Binnenlandse Zaken besluit dat de huizen, pachtgebouwen en "ontmuurde" eigendommen een algemene nummering moeten krijgen. Bij politiereglement wordt dat ingevoerd in de verschillende gemeenten van het land. In Gent gebeurde dat bij politieverordening van 3 juni 1890 ( archief rechtbank Gent inventarisnummer 709/867) ( in : pp 107 Jrg 9 (2001) nr 3 Volkskundige Kroniek)

Datum begin:9/09/1880 Jaar maand begin:1880Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Volkskundige Kroniek

RepositoryEigen Bibliotheek

1885politiek

Regio: Nederland

Onder redactie van Frederik van Eden, Frank van der Goes, Willem Kloos, Willem Paap en Albert Verwey verschijnt het eerste nummer van het socialistisch georiënteerde literaraire tijdschrift De Nieuwe Gids. Het tijdschrift is de spreekbuis van de literaire stroming De Tachtigers. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Jaar maand begin:1885Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1886sociale ontwikkelingen

Plaats:CHARLEROIRegio: België

in maart 1886 braken stakingen uit onder de mijnwerkers in de bekkens van Luik en Henegouwen; In de streek van Charleroi kreeg het een zeer grimmig karakter, kastelen, fabrieken en opslagplaatsen werden in brand gestoken. De opstand wordt in bloed gesmoord maar dit schokt de openbare opinie. Dat leidde tot een programma ter reglemetering van de arbeid dat in troonrede van Leopold II op 9 november 1886 bekend wordt gemaakt. Na harde debatten komt de kinderwet er door die afgekondigd wordt op 9/8/1889. Kinderen jonger dan 12 mochten niet meer werken in de industrie. Voor de oudere kinderen komt er een arbeidsduurbeperking tot 12 uur per dag. (in : R. De Herdt, Kinderarbeid van omstreeks 1800 tot 1914, tentoonstellingscatalogus Gent, 1979)

Jaar maand begin:1886Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1886ziekte

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

De cholera sleepte hier in Merelbeke in 1847 en 1886 in totaal 80 personen naar het graf. Méér dan 100 mensen bezweken aan tyffus in 1866 en 1890. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1886Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1886sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Vlaanderen

Vakbonden of syndicaten werden belangrijke drukkingsgroepen, die vooral staking als wapen aanwendden. Zo hebben ze enkele sociale wetten kunnen afdwingen: de arbeiders kregen verenigingsrecht (1886), het trucksysteem werd afgeschaft (1887), er kwam een reglementering op vrouwen- en kinderarbeid (1889).

Pas toen de arbeiders ook stemrecht kregen (1893), kwamen er nog meer van die wetten tot stand onder druk van socialisten en christen-democraten: eerste ouderdomspensioenen (1900), vergoeding op arbeidsongevallen (1903), zondagsrust wettelijk erkend (1905), leerplicht tot 14 jaar (1914), ... (trucksysteem of ruilstelsel (gedwongen winkelnering) dat de werkgever aan zijn arbeiders oplegde en de arbeiders verplichtte om bepaalde artikelen uitsluitend bij de werkgever of bij de door hem aan te wijzen winkels te kopen.)

Jaar maand begin:1886Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1890ziekte

Plaats:GentRegio: Oost Vlaanderen

De cholera sleepte hier in Merelbeke in 1847 en 1886 in totaal 80 personen naar het graf. Méér dan 100 mensen bezweken aan tyffus in 1866 en 1890. (https://www.merelbeke.be/situering/sit3a.htm)

Jaar maand begin:1890Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1891cholera

Plaats:AALST / ALOST Regio:Oost Vlaanderen

cholera-epidemie van 1891

Evert VANDEWEGHE Urbanisatiepolitiek in Aalst (1856-1939)

Jaar: 2001 Periode: Nieuwste Tijden Promotor: L. François

Jaar maand begin:1891Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1898politiek

Regio: Europa

Oprichting van het Algemeen Nederlands Verbond. Deze organisatie propageert de Groot- Nederlandse gedachte. (uit https://www.geschiedenis.com/index3.html)

Datum begin:1/05/1898 Jaar maand begin:1898Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1900sociale ontwikkelingen

Plaats:MERCHTEMRegio: Brabant

Voeding van boerenknechten : om drie uur opstaan en de paarden kuizen, terug op de bak liggen die ook in de stal stond; om half vijf een kop koffie, om vijf uur naar het veld, om half elf op het hof met smout besmeerde botterhammen met hesp/ kaas (plattekaas of zelfgemaakte harde ) en bier. Middagmaal om twaalf uur bestaande uit soep, aardappelen, groeten (in de winter kolen, bonen ofajuinsaus) en een snede vlees (varkensvlees uit de kuip) ; om een uur tot zes uur op het veld; daarna tot zeven uur paarden kuisen. Avondeten omvatte pap of aardappelen. Naar het veld bracht men soms eens bier. De meiden stonden om half vier op om te melken. (7 koeien per uur) en 's avond opnieuw een uur voor het avondeten, Als er brood gebakken moest worden, was het opstaan om twee uur. Tegen vijf uur was het dan gebakken. Aan tafel werd er gezwegen. Pachter en zijn gezin aten meestal aan een aparte tafel. Om negen uur ging men slapen. 5eigen Schoon en de Brabander, XLVIII, 1-2,1965)

Jaar maand begin:1900Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent

1900sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Vlaanderen

Foor : hoewel rond de jaren 1840 de begoede klassen het foorgebeuren als nefast voor lagere sociale klassen beschouwden en het wilden laten verbieden, grijpt men rond de eeuwwisseling opnieuw naar de foor om een beschavingsproces te starten. Op gevulgariseerde maar praktische wijze konden de arbeiders kennis maken met de vooruitgang van wetenschap en techniek. Nieuwe uitvindingen en kennis van het menselijk lichaam en de levende natuur werden zichtbaar op het foorplein (de eerste films werden op foren afgespeeld. In diezelfde periode startten ook de Wereldtentoonstellingen waar de begoede klassen op hun beurt kijk krijgen op techniek en economie. ) (in: De Gentse halfvastenfoor in de jaren 1890-1914 spiegel van haar tijd" OZ LXV 2000 - 2 pp182-195)

Jaar maand begin:1900Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1900sociale ontwikkelingen

Plaats:GentRegio: Vlaanderen

Carnaval. Anseel ergerde zich blauw aan het carnavalgedrag in de beluiken en steegjes van Gent. De socialistische beweging voerde een heftige hetze tegen het carnavalfeest. De Vette Dinsdag wilden ze vervangen zien door een vrije dag op 1 mei. Dank zij het succes van deze actie verdween het carnaval nagenoeg in alle gemeenten van nederlandstalig België vlak voor of net na WO I. (in OZ LXXV 2000 - 3 " ; Reflecties over de authenticiteit, onderdrukking en herleving van een volkse traditie" en andere artikelen over carnaval)

Jaar maand begin:1900Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Oost-Vlaamse Zanten

RepositoryEigen Bibliotheek

1905sociale ontwikkelingen

Regio: België

Invoering van de wettelijke zondagsrust in België op 17 juli 1705

Datum begin:17/07/190 Jaar maand begin:1905Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1910

Plaats:BEERNEMRegio:

In 1910 kostte het maken en leveren van een lijkkist van 7 tot 50 frank. (Bos en Bevervel Jrg 1980 p140)

Jaar maand begin:1910Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1910economie

Plaats:BEERNEMRegio:

Voor 1914 werkte een strodekker tegen 0,25 fr per uur of wel voor een dubbele daghuur die 1 frank bedroeg plus de kost, Een dak herstellen bracht dus 2 frank per dag of . Een heel dag afwerken vroeg een week tijd, zodoende kostte een compleet dak 12 frank. (Bos en Beverveld 1978 p97)

Jaar maand begin:1910Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Bos en Beverveld Jaarboek

RepositoryEigen Bibliotheek

1910techniek, uitvinding,

Plaats:BRUSSELRegio: België

op 23/ 4 /1910 opende koning Albert I de 2e wereldtentoonstelling van Brussel. De expo strekt zich uit over honderd hectaren langs het Terkamerenbos. Een kaartje was niet goedkoop, m.n. 1 frank. Het weer was bar slecht bij de opening, Volgens de kranten had het sedert 1816 niet meer zo hard geregend. Op Zondag 14 augustus rond kwart voor negen brak brand uit naast het Belgische paviljoen; In korte tijd stonden het belgische, franse, en britse paviljoen in brand. De dieren in het Luna Park kwamen om. Gelukkig waren er geen slachtoffers. De oorzaak is onbekend, omdat het Duitse paviljoen overeind is gebleven dacht men aan duitse oorlogsspelletjes. Tussen 1851 en 1913 organiseerde België zes expo's 1885 en 1894 Antwerpen, 1897 en 1910 Brussel, 1905 Luik, 1913 Gent. (in: De Standaard, bijvoegsel 31/10/2001)

Datum begin:23/04/191 Jaar maand begin:1910Auteur:

Jaar maand einde:Boek:De Standaard

RepositoryKrant

1914sociale ontwikkelingen

Regio: België

wet op leerplicht ingevoerd.

Jaar maand begin:1914Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1914oorlog

Plaats:SINT-AMANDSBERG Regio:Oost Vlaanderen

Wereldoorlog I: activiteiten van de verschillende comités, hulp en voeding, (schoolmaaltijden, rantsoenen enz.) (in: Schakel , jrg 2, nr 2 (1972)

Jaar maand begin:1914Auteur:

Jaar maand einde:1918Boek:Schakel

RepositoryEigen Bibliotheek

1915oorlog

Regio: België

he had been a doctor for years and had served in the South African War. As a surgeon attached to the 1st Field Artillery Brigade, Major John McCrae, who had joined the McGill faculty in 1900 after graduating from the University of Toronto, had spent seventeen days treating injured men -- Canadians, British, Indians, French, and Germans -- in the Ypres salient. A young friend and former student, Lieut. Alexis Helmer of Ottawa, had been killed by a shell burst on 2 May 1915. Lieutenant Helmer was buried later that day in the little cemetery outside McCrae's dressing station, and McCrae had performed the funeral ceremony in the absence of the chaplain. The next day, sitting on the back of an ambulance parked near the dressing station beside the Yser Canal, just a few hundred yards north of Ypres, McCrae vented his anguish by composing a poem. The major was no stranger to writing, having authored several medical texts besides dabbling in poetry. In fact, it was very nearly not published. Dissatisfied with it, McCrae tossed the poem away, but a fellow officer retrieved it and sent it to newspapers in England. The Spectator, in London, rejected it, but Punch published it on 8 December 1915: In Flanders Fields In Flanders fields the poppies blow Between the crosses, row on row, That mark our place; and in the sky The larks, still bravely singing, fly Scarce heard amid the guns below. We are the Dead. Short days ago We lived, felt dawn, saw sunset glow, Loved, and were loved, and now we lie In Flanders fields. Take up our quarrel with the foe: To you from failing hands we throw The torch; be yours to hold it high. If ye break faith with us who die We shall not sleep, though poppies grow In Flanders fields. https://home.iae.nl/users/robr/poppies.html (uit : https://home.iae.nl/users/robr/poppies.html)

Jaar maand begin:1915Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repositoryinternetsite

1921sociale ontwikkelingen

Regio: België

Invoering van de achturige werkdag op 14 juni 1921

Datum begin:14/06/192 Jaar maand begin:1921Auteur:

Jaar maand einde:Boek:

Repository

1923vervoer

Plaats:ZAVENTEMRegio: Brabant

Sabena werd opgericht op 23/5/1923 en in faling gesteld op 7/11/2001; De eerste vlucht van Brussel uit ging naar Lympe (UK) met een DeHavilaand DH9 op 23/5/1923. Op 25/4/1925 ging de eerste vlucht naar Afrika naar het vliegveld van N'Dolo (Congo) (DS 7/11/2001)

Jaar maand begin:1923Auteur:

Jaar maand einde:Boek:De Standaard

RepositoryKrant

1931administratief

Regio: België

Monteur belge werd in 1831 opgericht als echte (regerings)krant, waarin naast wetgevend materiaal ook politiek commentaar, parlementsverslagen, berichten van de consulaire posten, en gewone normale berichten en aankondigingen, zoals hofbals, aankomst pakketboten , opening koninklijke serres enz, stonden In 1844 kreeg de Moniteur belge zijn huidige look, met in 1888 voor het eerst tweetalig. Nederlands in de pare jaren en frans in de onpare jaren in linkerkolom. Vanaf 1 maart 2003 is het BS slechts via het internet te raadplegen.

Jaar maand begin:1931Auteur:

Jaar maand einde:2002Boek:

Repository

1939transport

Plaats:WAREGEMRegio: Vlaanderen

in 1939 aanleg van de spoorlijn Gent Kortrijk. De feestelijke opening op 22.9.1839 (jrg 29, p288, 291)

Jaar maand begin:1939Auteur:Tijdschrift

Jaar maand einde:Boek:Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke"

RepositoryEigen Bibliotheek

1946mislukte oogst

Regio: Oost Vlaanderen

IN 1846 mislukt in Vlaanderen de oogst totaal . Het jaar ervoor was de aardappeloogst al mislukt. Wat enorme prijsstijgingen en armoede met zich meebracht.

Jaar maand begin:1946Auteur:

Jaar maand einde:Boek:Schakel

RepositoryEigen Bibliotheek

1948sociale ontwikkelingen

Regio: België

In 1848 werd het stemrecht voor vrouwen voor het eerst opgeeist in het Amerikaanse Seneca Falls op het eerste Womens Rights Convention. In Engeland was dat in 1903, In België stichten in 1892 Popelin Marie en Isala van Diest de Ligue belge du droit des femmes. In 1894 kwam het vrouwenstemrecht voor in het socialistische programma van Emile Vandervelde, die een wetsvoorstel indiende. Pas in 1948 wordt stemrecht aan de vrouw toegekend (in: De Standaard, bijvoegsel 31/10/2001)

Jaar maand begin:1948Auteur:

Jaar maand einde:Boek:De Standaard

RepositoryKrant

1961demografie

Regio: België

Volgens de huwelijkstafels van G. Wunsch lag de mediaanleeftijd bij eerste huwelijk in 1961-62 voor de mannen op 24 en voor de vrouwen op 21 jaar. (Recherches économiques de Louvain - XXXIe année, nr 6, sept 1965, p 484) (Eigen Schoon en de Brabander , LIII, 5-6, 1970 pp204 De gezinsvorming te Leefdaal in de Nederlandse tijd 1814-1830)

Jaar maand begin:1961Auteur:

Jaar maand einde:1962Boek:Eigen Schoon en de Brabander

RepositoryStadsbibliotheek Gent